يورش به خانه وحى - امام شناسی نسخه متنی

يورش به خانه وحى

ماموران قريش كه دست هاى آنان روى قبضه شمشير بود، منتظر فرمانى بودند كه به خانه وحى يورش ببرند. از شكاف در به خوابگاه پيامبر مى نگريسته اند و تصور مى كردند وى در بستر خود آرميده و روانداز سبز رنگى را به روى خود افكنده است، ولى نمى دانستند او على عليه السلام است كه با قلبى مطمئن و آرام در خوابگاه پيامبر آرميده است.

فرمان يورش صادر شد ماموران با شمشيرهاى برهنه به طور دسته جمعى به خانه پيامبر هجوم آوردند، و ناگهان ديدند كه تير آنان به سنگ خورده و پيامبر مكه را ترك گفته است. و على عليه السلام در خوابگاه او خوابيده است. و آيه ياد شده در آغاز در اين سبب فرود آمد.

3- آيه مودت و دوستى اهل بيت عليهم السلام

«ذلك الذى يبشر الله عباده الذين آمنوا و عملوا الصالحات قل لا اسالكم عليه اجرا الا المودة فى القربى و من يقترف حسنة نزد له فيها حسنا ان الله غفور شكور» (شورى: 23) .

«اين همان چيزى است كه خداوند بندگانش را كه ايمان آورده و عمل صالح را انجام داده اند، به آن نويد مى دهد بگو: من هيچ پاداشى از شما درباره رسالتم درخواست نمى كنم جز دوست داشتن نزديكانم و هركس كار نيكى انجام دهد، بر نيكيش مى افزايم چرا كه خداوند آمرزنده و سپاسگزار است » .

مفسران عاليقدر و محدثان اسلامى و همچنين شعرا و ادباء همگى اتفاق نظر دارند كه اين آيه درباره اهل بيت پيامبر صلى الله عليه وآله نازل شده است و امام شافعى (150- 204) ايمان خود را به مضمون اين آيه در قالب شعر ريخته و مى گويد:

«اى خاندان رسالت، دوستى شما از واجباتى است كه خدا آن را در قرآن فرو فرستاده است، در عظمت مقام شما اين بس كه هركس در نماز بر شما درود نفرستد، نماز او صحيح نيست » .

پيش از امام شافعى شاعر عصر امام صادق عليه السلام سفيان بن مصعب عبدى كوفى در قصيده خود چنين مى گويد:

ابن حجر در صواعق مى گويد: شيخ شمس الدين ابن العربى مضمون آيه را در قالب شعر ريخته و چنين مى گويد:

«من دوستى اولاد طه را واجب مى دانم برخلاف گمان گروهى كه از آنان دورى مى جويند دوستى آنان مايه نزديكى به خدا است » .

پيامبر برانگيخته خدا براى كار خود اجر و پاداش نخواست جز مودت در قربى.

و همچنين شعراى ديگر در قصايد خود مضمون آيه را در قالب شعر ريخته و از اين طريق ولاى خود را به اهل بيت عليهم السلام روشن ساخته اند.

ابن صباغ در كتاب فصول مهمه دو شعر ياد شده در زير را نقل مى كند و در اين دو شعر جايگاه آيات نازله درباره اهل بيت عليهم السلام وارد شده است:

آنان دستگيره هاى محكم و استوارى هستند براى كسى كه به آن چنگ بزند و فضائل آنان از طريق وحى و قرآن به ثبوت رسيده است.

فضائل آنان در سوره هاى سه گانه است:

الف) شورى:

مقصود همين آيه مورد بحث است.

ب) هل اتى:

آياتى كه مربوط به روزه گرفتن خاندان على و دادن افطار خود به فقير كه از آيه «يوفون بالنذر» شروع مى شود و در آيه 17 به پايان مى رسد.

ج) سوره احزاب:

آيه «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت » مى باشد.

ما به همين مقدار از اشعار بسنده مى كنيم و به تفسير آيه مى پردازيم:

«قربى » بر وزن «زلفى » و «بشرى » به معنى قرابت و نزديكى است. اهل قربى يعنى اهل قرابت است (6) .

بنابراين مقصود از اهل قربى كسانى كه با پيامبر پيوند خويشاوندى دارند، نه خويشاوند هركسى نسبت به خود، به گواه فعل متقدم يعنى «لا اسالكم » . اين فعل گواه بر اين است كه مقصود از «خويشاوندان » ، اقوام خود سؤال كننده است و در آيات ديگرى كه اين كلمه وارد شده است، مقصود از آن پيوند خويشاوندى است.

ممكن است گفته شود سوره اى كه در اين آيه وارد شده است، از سوره هاى مكى است در آن روز هنوز على عليه السلام با پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه وآله وصلت نكرده و فرزندى نداشت، ولى بايد توجه نمود كه سوره «شورى » هرچند در مكه نازل شده، اما اين آيه به تصريح مفسران در مدينه نازل شده است.

برهان الدين بقاعى در كتاب «نظم الدرر و تناسق الآيات و السور» مى نويسد:

سوره شورى مكى است، مگر آيات شماره 23 و 24 و 25 و 27 (7) .

البته مفسران ديگر نيز مانند نيشابورى در تفسير خود مى گويند: سوره شورى مكى است ولى اين آيه در مدينه نازل شده است (8) .

راه دور نرويم قرآن هايى كه زير نظر محققان دانشگاه «الازهر» چاپ شده است، بالاى سوره مى نويسند:

«سوره شورى مكية الآيات الا 23، 42، 25، 27 فمدنية » .

و اين اختصاص به سوره شورى ندارد بلكه قسمت اعظم سوره هاى مكى آميخته با مدنى يا بالعكس مى باشند.

و اما مدرك نزول اين آيه در حق خاندان رسالت كافى است كه مدارك يادشده در زير را مراجعه بفرمائيد (9) .