سیدمحمد کاظم مدرسی، احمد بهشتی، علیرضا سبحانی، اکبر اسدعلیزاده، سید مجتبی آقایی، علی اصغر فیضی پور، جعفر سبحانی، سیدمحمود مدنی، فاطمه علیپور، غلامحسین زینلی، علی زمانی قمشه ای، مسعود پور سید آقایی، مجید حیدری نیک، محمد رضا جباری، سامی بدری، علی اصغر رضوانی، جعفر خوشنویس، مرتضی نائینی، احمد عابدی، محمدجواد فاضل لنکرانی، رحیم کارگر، حبیب الله طاهری؛ ترجمه: عبدالله امینی؛ تقریرکننده: علی لاری؛ مصاحبه شونده: علی کورانی
نويسندگان اهل سنت بالاخص در عصر حاضر شيوه حكومت اسلامى راشورائى مى انگارند و پشتوانه حكومت اسلامى را همان دو آيه اى كه پيرامون شورائى در قرآن وارد شده است، مى دانند. ولى آنان ازنكته اى غفلت ورزيده اند كه اگر حكومت اسلامى بر اساس «شورى »استوار بود، لازم بود پيامبر گرامى حدود و خصوصيات آن را بيان كند، درحالى كه درباره خصوصيات آن سخنى به ميان نيامده است،مثلا يادآور شود: چه كسى اصل شورى را به اجراء بگذارد؟ راى دهندگان چه كسانى باشند؟ انصار و مهاجر با مسلمانان مدينه و مكه يا همه مسلمانان: در صورت اختلاف نظر، ملاك ترجيح چيست؟ اكثريت است يا ملاكهاى ديگر. اين پرسشها و دهها پرسش مانند آن در هاله ابهام باقى است ازاين جهت نمى توان گفت پيامبر گرامى بر همين اصل، اعتماد نموده ودرباره شيوه حكومت سخنى نگفته است. گذشته از اين، بايد ديد آيات مربوط به شورا به كدام يك ازامور ناظر مى باشد، اينك آيات مربوطه را مطرح كرده بعدا در حدوددلالت آنها سخن مى گوئيم. 1 -(و شاورهم فى الامر فاذا عزمت فتوكل على الله) (1) . «با آنان در كار مشورت كن هر موقع تصميم گرفتى، بر خدا توكل كن » . 2 -(والذين استجابوا لربهم و اقاموا الصلاه و امرهم شورى بينهم و مما رزقناهم ينفقون) (2) . «كسانى كه دعوت پروردگارشان را اجابت كرده و نماز را به پامى دارند و كارهايشان به صورت مشورت صورت مى پذيرد، و از آنچه به انها روزى داديم، انفاق مى كنند» . دقت در مفاد و شرائط نزول، مانع از آن است كه آيه ها ناظر به بيان شيوه حكومت در اسلام باشد. آيه نخست خطاب به پيامبر اكرم(ص)است كه با ياران خود به شوربپردازد، در مورد آيه، حاكم از جانب خدا معين شده و به حاكم مسلم يعنى پيامبر خطاب مى كند كه براى جلب قلوب ياران خود، باآنان مشورت كند در اين صورت آيه ناظر به شور در تعيين حاكم نخواهد بود، بلكه بيانگر وظيفه حاكم موجود است كه چنين كند واما اين كه مردم نيز در تعيين حاكم از اين اصل بهره بگيرند،هرگز آيه ناظر به آن نيست. آيه دوم خطاب به افراد با ايمان است كه در «امور مربوط به خويش » مشورت كند در اين صورت بايد احراز شود كه خلافت پس ازدرگذشت پيامبر از امور واگذار شده به مردم است يا نه؟ و مااحتمال مى دهيم كه اين امر، به مردم واگذار نشده است و دراختيار خدا و رسول او است، با اين احتمال نمى توان آيه را سندشيوه حكومت، اسلامى دانست. در پايان يادآور مى شويم بسيارى از افراد كه در شيوه حكومت كتاب يا رساله نوشته اند، اعضاء شورا را گروهى به نام(اهل الحل والعقد)معرفى كرده اند، يعنى كسانى كه باز و بستن امور به دست آنها است ولى خود اين جمله از مبهمات است زيرا روشن نيست كه آيا مقصود علما و دانشمندان است آن هم در چه پايه از علم ودانش، و ميزان سنجش دانش آنها چيست؟ يا مقصود مسوولان حكومت اسلامى است. يا كسانى كه در ارتش و سپاه اسلام مشغول انجام وظيفه مى باشند. در هر حال در اين كه شورا يكى از اصول اجتماعى اسلام است،سخنى نيست ولى آيا در همه موارد يا موارد خاصى; اين اصل تنهانمى تواند چهره حكومت را روشن كند. پيامبر براى حفظ ميراث الهى بر سر دوراهى قرار گرفته بود: الف)پيامبر قاطعانه پيشواى پس از خود را تعيين كند. ب)شيوه و خصوصيات حكومت و وظيفه مسلمانان را به صورت روشن بيان كند. متاسفانه از نظر اهل سنت هيچ كدام انجام نگرفته است.و هرگز نمى توان به اصل شورا در تبيين صبغه حكومت اكتفا كرد.
لطفا منتظر باشید ...
