اين تصوير، يكى از دو شيوه اى است كه آلستون براى تبيين وحدت شخصى جهان پيشنهاد مى كند; شيوه ى اول همان تصويرى بود كه در قسمت «ب» با عنوان «وحدت شخصى و ارگانيستى جهان» گذشت. شيوه ى دوم كه ما از آن به «وحدت شخصى و ابزارى جهان» نام مى بريم، اگرچه از شكل كاملا روشنى برخوردار نيست و ابهاماتى در آن به چشم مى خورد; ولى در همين حدى كه طرح شده است، مورد بررسى قرار مى گيرد.در مقام شرح اين تفسير گفته مى شود كه جهان به منزله ى ابزارى در جهت نيل به يك هدف متعالى است،(112) به طورى كه مجموعه ى عالم در پى تحقق بخشيدن به هدفى خاص است; يعنى تمام اجزاى آن در جهت تأمين اين هدف خاص عمل مى كنند، مانند اجزاى يك يخچال كه در جهت سرد نگهداشتن غذا عمل مى كنند.(113)
بررسى و نقد
در رد اين تفسير گفته شده است كه اولا: هدف خاصى براى جهان هستى از راه عقلى اثبات نشده است و راه نقلى هم مستلزم دور و بى اعتبار است، زيرا هنوز اصل وجود خداوند ثابت نگرديده است. ثانياً: اين نظر كه سير تاريخ بشر از توحيد به شرك بوده; يعنى بشر سير قهقرايى داشته است (كه متدينين پيرو اين قول اند) با استدلال فوق منافات دارد. ثالثاً: با فرض قبول چنين ادعايى، تدارك چنين عالم وسيعى براى هدفى از اين قبيل ضرورتى نداشته است.(114)اگر از اشكالات فوق صرف نظر كنيم، نقد اساسى كه نسبت به اين تفسير وجود دارد، همانا ابهام موجود در آن نسبت به نقش اجزاى مجموعه است، تأكيد اساسى اين تفسير بر روى غايت مندى عالم است، در حالى كه ـ از مباحث قبل معلوم شد ـ فرض وجود اجزا و اعطاى نقش كليدى به آن ها، شرط ضرورى براى هر گونه تفسير مطلوب از نظام مندى جهان است.
لطفا منتظر باشید ...
