در ارتباط با چگونگى تصوير و اثبات صغراى برهان نظم، اين نتيجه حاصل شد كه هستى نظم در جهان با يكى از اين دو تصوير; يعنى «وحدت شخصى و ارگانيستى جهان» و يا به صورت قضيه ى «همه ى پديده هاى جهان منظوم اند» حداقل در حد اطمينان بخشى، قابل اثبات است.در اين فصل به ترسيم و تثبيت كبراى اين برهان مى پردازيم: تصوير كبراى قضيه كه موجبه ى كليه است، به اين صورت طرح مى شود كه «هر مجموعه ى منظمى دلالت بر دخالت ناظمى با شعور و داراى طرح و تدبير دارد». نتيجه ى قهرى كه از انضمام اين كبرا و مقدمه ى قبلى به دست مى آيد، اثبات دخالت ناظمى عالم و داراى طرح و نقشه، در سطحى متناسب با نظام مندى حاكم بر جهان مى باشد كه طبيعتاً موجودى ماوراى طبيعى و مافوق بشرى خواهد بود. بديهى است كه ـ هم چنان كه در ارتباط با صغراى استدلال بيان گرديد ـ مقدمه ى دوم اين برهان (كبرا) نيز بايد اثبات گردد. مگر اين كه در زمره ى بديهيات بوده و بى نياز از اثبات باشد. ولى از آن جا كه اين مقدمه در شمار بديهيات نبوده و قضيه اى نظرى است، بنابراين محتاج دليل و اثبات مى باشد كه در اين فصل به چگونگى اثبات آن پرداخته مى شود.در اين رابطه راه هاى مختلفى پيشنهاد شده است، بسيارى از اين راه ها با استفاده از روش «تمثيلى» سعى در اثبات كبراى اين برهان دارند. عده اى نيز با انتقاد از روش «تمثيلى» تلاش كرده اند تا با شيوه اى برهانى و قياسى به اثبات اين مقدمه بپردازند و چهره اى عقلى و قطعى به اين برهان بدهند و گروهى نيز با اذعان و تأكيد بر ماهيت تجربى اين مقدمه و قوام استقرايى و آمارى آن، در صدد يافتن راه هايى براى تحكيم مبانى استقراء و آمار برآمده اند. در اين فصل هر يك از اين راه هاى سه گانه به طور جداگانه مورد بررسى قرار مى گيرد:
لطفا منتظر باشید ...
