همان طور كه در گذشته تذكر داديم، حقوق بشر كه يك سلسله حقهاى طبيعى فطرىاى است كه هر انسانى كه در هر نقطهاى از جهان قرار دارد، آنرا حقوق مسلم خود مىداند، و پديد آورندگان «اعلاميه جهانى حقوق بشر» براى حفظ آن، مواد اين اعلاميه را تنظيم و به تصويب اعضاء مجمع عمومى سازمان ملل متحد رساندهاند، و هم اكنون 143 كشور جهان كه عضو اين سازمان هستند، مواد اين اعلاميه را قبول دارند، در كتاب شريف نهج البلاغه مورد توجه خاص امام عليه السلام قرار داشته به مناسبتهائى از اين حقوق، سخن بميان آورده است كه ذيلا رءوس مواد اعلاميه حقوق بشر و گفتار امام مورد مقايسه قرار مىگيرد.
حق آزادى
آزادى كه همان «نبودن مانع در سر راه انديشه درست و اعمال شايسته است» طبيعىترين حق آدمى است. با آنكه اين حق همواره با بيرحمانهترين وجه مورد تجاوز صاحبان «زور و زر و تزوير» قرار داشته در عين حال در همه اعصار، انساندوستانى بودهاند كه از آن حمايت جدى بعمل مىآوردهاند.اين حق كه داراى مصاديق فراوانى است و از آن جمله است: آزادى شخصى- آزادى فكرى- آزادى مدنى- آزادى سياسى- آزادى مذهبى و... در كتاب شريف نهج البلاغه مورد حمايت همه جانبه امام عليه السلام قرار گرفته است كه ذيلا ببرسى آن مىپردازيم.
آزادى شخصى
منظور از آزادى شخصى اينست كه آدمى مالك اراده و اختيار و سر نوشتش باشد و كسى حق نداشته باشد جان و مال و ارادهاش را تملك كند و صاحب اختيارش گردد