و حسبك داء ان تبيت ببطنه و حولك اكباد تحن الى القدر
و حولك اكباد تحن الى القدر و حولك اكباد تحن الى القدر
على عليه السلام در نهج البلاغه ناراحتى شديد خود را در نامههايش از اين كه لشكر به هنگام عبور از آباديها مزاحم مردم شوند اظهار مىدارد و بدون توجه به سياستهاى معمول دنيا كه به هنگام نياز به ارتش در برابر تندرويهاى آنها اغماض روا مىدارد در نامه 60 نهج البلاغه بخش نامهها دستور مىدهد كه هر كدام از اين لشكريان به هنگام عبور از شهرها و روستاها از هر گونه مزاحمت و غصب حقوق مردم و اموال آنها خوددارى كند، مگر آنكه به قدرى مضطر و گرسنه باشند كه جانشان به خطر بيفتد كه در اين هنگام تنها به مقدار حفظ جان مىتوانند استفاده كنند.و مخصوصا در اين نامه تاكيد مىكند كه من به دنبال لشكر در حركتم هر گونه شكايتى از آنها داشته باشيد به من برسانيد تا اقدام كنم.زندگى شخصى امير مؤمنان كه در لابلاى سطور نهج البلاغه به روشنى ترسيم شده است خود الگويى است براى همه آنها كه مىخواهند راه و رسم همدردى با مستضعفانرا دريابند، همه جا با آنها و در كنار آنها است.كوتاه سخن اين كه نهج البلاغه حامى رنجديدگان، پشتيبان مستضعفان، يار و غمخوار محرومان، و دشمن سر سخت ظالمان و ستمگران و مستكبران است. به همين دليل يكى از مهمترين شرايطى را كه براى فرماندهان لشكر ضرورى مىشمرد آنست كه در برابر زورمندان، قوى و محكم، و در برابر ضعيفان مهربان و ملايم باشند (و يرأف بالضعفاء و ينبو على الاقوياء).
3- نهج البلاغه و آزادى
مىدانيم كه يكى از مهمترين هدفهاى انسانى پيامبران آزاد ساختن انسانها از زنجيرهاى اسارت است كه به مقتضاى الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ در يك سطح وسيع و گسترده انجام مىگيرد. در نهج البلاغه اين برنامه اساسى پيامبران به عاليترين وجهى