نام مملكت- مبلغ به دينار قنسرين و عاصمهها- 000 360 اردوگاه- 000 218 اردوگاه دمشق- 000 110 اردوگاه اردن- 000 109 اردوگاه فلسطين- 000 295 مصر و اسكندريه- 000 500 2 مكه و مدينه (حرمين)- 000 100 يمن- 000 600 يمامه و مجرين- 000 510 عمان- 000 300 جمع كل 000 102 5 دينار و اگر دينارهاى فوق را از قرار هر دينارى پانزده درهم به درهم تبديل كنيم، رقم زير بدست مىآيد: «000 710 76 درهم» و چون اين مبلغ را به مجموع ماليات ممالك شرقى اضافه كنيم جمع كل «350 291 388 درهم» مىشود. و اكنون تمام مالياتهاى زمان مأمون و معتصم را جمع بزنيم، 290 036 8 دينار مىشود، و اگر بخواهيم اين مبلغ را به طلا تبديل كنيم بايد در 18 ضرب بكنيم چون هر دينار 18 نخود طلا هست- بنا بر اين مبلغ مزبور 220 653 144 نخود طلا مىشود.
ثروتهاى خلفا
براى بدست آوردن آمار تقريبى درآمدهاى هر يك از خلفا و فرمانفرمايان اسلامى نيازمند به يك بررسى دقيق در تاريخ حيات آنها هستيم و با توجه به مخارج سنگين كاخهاى آنها و خصوصا ثروتهاى بجا مانده آنها پس از مرگشان مىتوان يك معيار تقريبى از در آمد بيت المال آن زمان بدست آورد. براى مثال چند مورد آن بررسى مىشود: روزى كه عثمان كشته شد مبلغ يك ميليون درهم و 150 هزار دينار طلا نزد خزانهدار خود ذخيره كرده بود و ارزش املاك او در حنين و وادى القرى 100 هزار دينار بود و مقدار زيادى هم ارزش شتران و گاو و گوسفند و احشام او بود.«زبير» پس از مرگش هزار اسب و هزار كنيز از خود باقى گذاشت كه بهاى يكى از