یادنامه کنگره هزاره نهج البلاغه نسخه متنی

طرف خداوند)- و بالاخره موضوع چهارم در آيه 22 سوره مجادله آمده كه: لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ يعنى اين دسته از مردم كسانى هستند كه خداوند در دلهايشان ايمان را ثبت كرده (تأييد).

و حضرت باقر عليه السلام مثالى جالب براى تفاوت بين ايمان و اسلام زده است و آن اين كه داخل شدن در مسجد الحرام دليل داخل شدن در خانه كعبه نيست ولى داخل شدن در كعبه لازمه‏اش آنست كه حتما بايد از مسجد بگذرد پس اسلام آوردن نمونه‏اى براى مثال اولى است و ايمان آوردن براى مثال دومى- يعنى زمه ايمان حتما اسلام است اما اسلام هميشه مترادف ايمان نيست- و اين موضوع را در آيه 14 سوره حجرات مى‏توان ديد: قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا يعنى اعراب گفتند ايمان آورديم به آنها بگو ايمان نياورديد بلكه بگوئيد اسلام آورديد.

و از چند نفر از ائمه عليهم السلام روايت شده كه «ايمان» درجه‏اش بالاتر از «اسلام» است و «تقوى» بالاتر از ايمان و «يقين» بالاتر از تقوى و از هر چيز گرامى‏تر و كميابتر است و به همين جهت خداوند در آيه 28 سوره فجر گفته است: يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى‏ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.» و اينك چند كلمه‏اى در باره اصل ديگر درمان: گفتيم كه اساس اعتقاد هر كس و از آن جمله به اسلام حقيقى دو چيز است يكى «ايمان» و ديگرى «عمل صالح» ايمان را بيان كرديم حال ببينيم عمل صالح به چه چيز مى‏گويند «عمل صالح» يعنى «كار نيكو» كه در جهت «صلاح» انسان باشد يعنى كمك به اصلاح و رشد او در جهت رسيدن به هدف الهى بكند و آنهم بر دو پايه قرار دارد يكى طاعت است يعنى فرمانبردارى كامل از دستورات خدا كه بوسيله راهبران و هاديان بشر و محتويات قرآن و قرآن پياده شده كه آنرا «سنت» گويند و زير نظر امام هر زمان ابلاغ مى‏شود و ديگرى تقوى است يعنى خوددارى از هواى نفس در جهت رشد انسانها و اجتماع يا به عبارت ديگر نفع خود را در نفع اجتماع و رشد آن دانستن و به آن عمل كردن است.

پس بطور خلاصه بهترين راه درمان «بيمارى دل» اين بيمارى «عالمگير و فزاينده» بنى نوع بشر، «بيمارى تمدن» و «پيشرفت علم و فن» انتخاب راه اسلام براى رسيدن به ايمان و تقوى و يقين است كه بهترين و مؤثرترين نسخه است- مى‏گوئيد نه امتحان كنيد يا راه بهتر و مطمئنترى معرفى كنيد.

بنظر ما اين بهترين راه را حضرت على عليه السلام در نهج البلاغه به ما نشان داده است و بايد آنرا پيروى كرد و به ديگران هم توصيه كرد انشاء اللَّه.