توضيح اختيار - آموزش عقاید نسخه متنی

اما کساني که هم استعداد کافي براي درک
اين معارف داشتند و هم معلمين و مفسرين حقيقي قرآن
را شناخته بودند از اين کژ انديشي ها مصون ماندند و از
طرفي فاعليت اختياري خود را در شعاع قدرتي که خداي
متعال به ايشان عطا فرموده و مسئوليت مترتب برآن را پذيرفتند، و
از طرف ديگر، تاثير عالي و استقلالي الهي را در
مرتبه بالاتري درک کردند و به نتايج اين معرفت ارزشمند، دست
يافتند.

در رواياتي که از خاندان پيامبر اکرم (صلي الله عليه
و آله وسلّم ) به ما رسيده است بيانات رو
شنگري در اين زمينه، يافت مي شود که در کتب
حديث، تحت عنوان استطاعت و نفي جبر و تفويض، و نيز در
ابواب اذن و مشيت و اراده و قضاء و قدر الهي، مضبوط است و
همچنين رواياتي يافت مي شود که افراد کم استعداد را
از غور در اين مسائل دقيق، نهي کرده اند تا دچار انحراف و لغزش
نگردند.

باري، مساله جبر واختيار، ابعاد گوناگوني
دارد که بررسي همه آنها متناسب با اين نوشتار نيست ولي با
توجه به اهميت موضوع، مي کوشيم بيان ساده اي
پيرامون بعضي از ابعاد مورد حاجت آن، ارايه دهيم و به
کساني که علاقه به تحقيق 
بيشتر دارند توصيه مي کنيم که براي
آموختن  مباني عقلي و
فلسفي مساله، شکيبايي داشته باشند.

توضيح اختيار

قدرت تصميم گيري و انتخاب،
يکي از يقيني ترين اموري است که مورد
شناسايي انسان، واقع مي شود زيرا هر کسي آن را در
درون خويش با علم حضوري خطا ناپذير مي يابد چنانکه
از ساير حالات رواني خودش با چنين علمي آگاه مي شود
و حتي هنگامي که درباره چيزي  شک دارد وجود «شک» رابا علم حضوري درک
مي کند و نمي تواند درباره آن ترديدي به خود، راه دهد.

همچنين هر کسي با ندک توجهي به درون
خويش مي يابد که مي تواند سخني را بگويد
يا نگويد، يا دستش را حرکت دهد يا ندهد، يا
غذايي را تناول کند يا نکندو...

تصميم گرتن بر انجام کاري، گاهي در جهت
اشباع تمايلاتي غريزي و حيواني است مانند
کرسنه اي که اراده خوردن غذا مي کند يا تشنه اي که
تصميم بر نوشيدن آب مي گيرد؛ و گاهي