که قرآن کريم با منکرين معاد دارد و ازلحن پاسخهايي که به
سخنان آنان داده است چنين بر مي آيد که شبهاتي در اذهان
ايشان بوده که ما آنها را بر اساس مناسبت پاسخها به اين صورت،
تنظيم مي کنيم:
1- شبهه اعاده معدوم
قبلا اشاره شد که قران کريم در برابر کساني کهمي گفتند:«چگونه ممکن است انسان، بعد از متلاشي شدن بدنش مکجددا زنده
شود؟» پاسخي مي دهد که مفادش اين است: قوام هويت شما به
روحتان است نه به اندامهاي بدنتان که در زمين ، پراکنده مي شود.
(1)
از اين گفتگو
مي توان استنباط کرد که منشاء انکار کافران، همان شبهه اي بوده که در
فلسفه به نام «محال بودن اعاده معدوم» ناميده مي شود.
يعني آنان ميپنداشتند که انسان، همين بدن مادي است
که با مرگ، متلاشي و نابود مي گردد و اگر مجددا زنده شود انسان
ديگري خواهد بود زيرا برگرداندن موجودي که معدوم شده محال
است و امکان ذاتي ندارد.پاسخ اين شبهه از بيان قرآن کريم، روشن
مي شود و آن اين است که هويت شخصي هر انساني،
بستگي به روح او دارد، و به ديگر سخن: معاد، اعاده«معدوم» نيست
بلکه بازگشت «روح موجود» است.
1. سجده/10-11.