اختياري برخاسته از حکم عقل، حاصل مي شود.3- احکام عملي عقل در پرتو شناختهاي نظري
خاصي شکل مي گيرد که مهمترين آنها اصول سه گانه
اصول سه گانه جهان بيني است، يعني
شناخت مبدء وجود(توحيد)، سرانجام زندگي(معاد) راه تضمين
شدهبراي يافتن برنامه سعادت بخش(نبوت). يا: هستي
شناسي، انسان شناسي، و راه شناسي.اينک به توضيحي پيرامون هر
يک از مقدمات سه گانه مي پردازيم:
انسان، کمال جو است
هر کس در انگيزه هاي دروني وتمايلات رواني خودش دقت کند خواهد ديد که ريشه
بسياري از آنها رسيدن به کمال است. اساسا هيچ فردي
دوست ندارد که نقصي در وجودش باشد و سعي مي کند که هر گونه
کمبود و نارسايي و عيب و نقصي را تا سرحد امکان از خودش
برطرف سازد تا به کمال مطلوبش برسد، و پيش از برطرف شدن نقصها، آنها را از
ديگران پنهان مي دارد.اين ميل در صورتي که در مسير
فطري خودش جريان يابد عامل هرگونه ترقي و تکامل
مادي و معنوي مي شود، ولي اگر در اثر اسباب و
شرايطي در مسير انحرافي بيفتد موجب بروز
صفاتي مانند بزرگي فروشي، ريا کاري، ستايش
طلبي و ... مي گردد.بهر حال، گرايش به کمال، يک عامل فطري
نيرومند در ژرفاي روح انسان است که غالبا نمودها و شاخه هاي آن
مورد توجه آگاهانه قرار مي گيرد ولي با اندکي دقت، روشن
مي شود که ريشه همه آنها کمال جويي است.
کمال انسان در گرو پيروي عقل است
تکاليافتن پديده هاي نباتي، مرهون فراهم شدن اسباب وشرايط
بيروني و بصورتجبري است. هيچ درختي
به
اختيار خودش رشد نمي کند و با گزينش خودش ميوه نمي
دهد زيرا شعور و اراده اي ندارد.