آموزش عقاید نسخه متنی

خود واقعيت، تعلق مي گيرد و از اين
جهت، قابل خطا نيست ولي علم حصولي چون با وساطت صورت
ادراکي، حاصل مي شود ذاتا قابل شک و ترديد است. (1)


يعني يقيني ترين علوم
و آگاهيهاي انسان، علوم حضوري و دريافتهاي
شهودي است که شامل علم به نفس و احساسات و عواطف و ساير حالات
رواني مي شود. بنابراين، وجود «من» درک کننده و انديشنده
و تصميم گيرنده به هيچ وجه قابل شک و ترديد نيست
چنان که وجود ترس و مهر و خشم و انديشه و اراده هم ترديد ناپذير
است.

اکنون سئوال اين است که آيا اين «من»
همان بدن مادي و محسوس است و اين حالات رواني هم از اعراض بدن
مي باشد يا وجود آنها غير از وجود بدن است هر چند «من» رابطه
نزديک و تنگاتنگي با بدن دارد و بسياري از کارهاي
خود را بوسيله بدن، انجام مي دهد و هم در آن، اثر مي گذارد و هم
از آن، اثر مي پذيرد؟


با توجه به مقدمه مزبور، پاسخ اين سئوال، به
آساني بدست مي آيد، زيرا:

اولا «من» را با علم حضوري مي
يابيم ولي بدن را بايد به کمک اندامهاي حسي
بشناسيم، پس من (= نفس و روح) غير از بدن است.

ثانيا «من» موجودي است که در طول دهها سال، با
وصف وحدت و شخصيت حقيقي، باقي مي ماند و اين
وحدت و شخصيت را با علم حضوري خطا ناپذيرمي
يابيم در صورتي که اجزاي بدن، بارها عوض مي شود و
هيچ نوع ملاک حقيقي براي وحدت و «اين هماني»
اجزاي سابق و لا حق، وجود ندارد.

ثالثا «من» موجودي بسيط و تجزيه
ناپذير است و في المثل نميي توان آن را به «نيمه
من» تقسيم کرد در صورتي که اندامهاي بدن، متعدد و تجزيه
پذير است.

رابعا هيچ يک از حالات رواني مانند احساس
و اراده و ... خاصيت اصلي ماديات يعني امتداد و
قسمت پذيري را ندارد و چنين امور غير مادي را
نمي توان از اعراض ماده (بدن)




1. رجوع
کنيد به : آموزش فلسفه جلد اول، درس سيزدهم.