فصل هشتم‏ هسته مشترك تجربه‏هاى دينى‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

فصل هشتم‏
هسته مشترك تجربه‏هاى دينى‏

زمينه بحث‏

از جمله مباحث بنيادين درباره تجارب دينى، آن است كه آيا همه تجارب دينى، داراى عناصر مشتركى هستند، به گونه‏اى كه بتوان ويژگى‏هاى خاصى را به عنوان وجه عام و همگانى آن‏ها برشمرد؟ يا آن‏كه مجموعه عظيم احوال و احساس‏هايى كه تحت نام تجربه دينى گردمى‏آيند، چندان گوناگون و متفاوتند كه با هيچ ريسمانى نمى‏توان حلقات آن را به هم پيوند داد؟ اين امر، به ويژه هنگامى اهميت خود را مى‏نماياند كه تجربه دينى به عنوان گوهر و لُبّ و مبناى تغييرناپذير دين مطرح گردد كه همه چيز، حتى عقايد و اعمال و اخلاق نيز بر گرد آن پايه‏ريزى مى‏شود، و نيز هنگامى برجسته‏تر مى‏شود كه مسأله معرفت‏بخشى تجربه دينى مطرح گردد و تجربه‏هاى دينى، راهى به سوى آشنايى و شناخت حقيقت غايى به شمار آيد؛ زيرا اين امر، تنها در صورتى به نتيجه مطلوب راه مى‏يابد كه نوعى معرفت واحد و مشترك، هرچند با درجات متفاوتِ عمق و ژرفا، از آن تجارب به دست آيد؛ زيرا در غير اين صورت، شناخت به دست آمده از هر كدام، در برابر معرفت حاصل از ديگرى قرار خواهد گرفت.

نكته مهم ديگر آن است كه وجود هسته مشترك ميان تجارب دينى مى‏تواند مبنايى براى كسانى كه در پى دست‏يابى به نوعى تكثرگرايى در اديان هستند، به دست دهد. براى اتو اين سه امر اهميت سرشارى دارد. او هم به پيروى از شلايرماخر و ويليام جيمز، تجربه دينى را گوهر و اساس و بنيان دين مى‏داند، هم براى آن، شأن معرفت بخشى