سرّ برترى پيامبران بر يكديگر - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

از نظر ابن‏عربى شريعت پيامبر اسلام‏9 آخرين شريعت است كه پس از آن، نه‏پيامبرى آيد و نه شريعت ديگرى از سوى خداوند نازل گردد.(1) از اين رو، اين شريعت، عام و فراگير بوده، هرگز بركنار نماند:

والشريعة أَبداً لاتكون بمعزل بل تعمّ قول كل قائل و اعتقاد كل معتقد؛ شريعت [پيامبر خاتم‏] هرگز بركنار نخواهد بود، بلكه سخن هر گوينده و باور هر شخص معتقدى را فرا مى‏گيرد.(2)

سرّ برترى پيامبران بر يكديگر

سرّ برترى برخى از رسولان بر برخى ديگر را بايد در برترى امت‏هاى ايشان بر يكديگر جست‏وجو كرد.

ابن‏عربى با استناد به آيه (و اللّه فضّل بعضكم على بعض فى الرزق)(3) تفاضل امت‏ها بر يكديگر را و با استناد به آيه (تلك الرسل فضّلنا بعضهم على بعض)(4) برترى رسولان بر يكديگر را بيان كرده، سبب تفاضل ميان رسولان از جهت رسالت (در علم ارسال) را همان تفاضل ميان امت‏هاى ايشان مى‏داند:

فتتفاضل الرسل في علم الإِرسال بتفاضل أُممها؛ بنابراين، پيامبران در علم ارسال [از جهت رسالت‏] به سبب برترى امت‏هايشان، بر يكديگر تفوّق مى‏يابند.

اما در عين حال، اذعان مى‏كند كه به لحاظ شخصى و آن‏چه مربوط به ذات ايشان است نيز ميان پيامبران برترى است؛ چرا هر يك به مقتضاى عين ثابت خود و استعدادهاى خاص آن، از مرتبه‏اى ويژه برخوردار است:

«كما هم أَيضاً متفاضلون بحسب استعداداتهم و هو في قوله: و لقد فضّلنا بعض النبيين على بعضٍ؛ همان گونه كه ايشان [پيامبران‏] خود نيز به لحاظ استعدادهايشان بر يكديگر برترى دارند، و در اين سخن خداوند كه فرمود: «به‏راستى برخى از پيامبران را بر برخى برترى داديم».(5)

1. ابن‏عربى، الفتوحات المكيه، ج 4، ص 75.

2. همان، ج 4، ص 94.

3.) نحل (16)، آيه 71.

4.(بقره (2)، آيه 253.

5. ابن‏عربى، فصوص الحكم، ص 132.