مكاشفه‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مبانی نظری تجربه دینی - نسخه متنی

علی شیروانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

ناگفته نماند كه گفته‏هاى بزرگان عرفان، در بيان اصطلاحات عرفانى يك‏سان نبوده، گاه اختلافاتى ميان آن‏ها وجود دارد؛ مثلاً خواجه عبداللّه انصارى در منازل السائرين مى‏نويسد:

المشاهدة سقوط الحجاب بتاً؛ مشاهده آن است كه هر گونه حجابى [ميان بنده و حق‏] كنار رود.(1) در اين بيان، خواجه انصارى، مشاهده را همان رؤيت ذات حق مى‏داند كه هنگام فناى ذات و سقوط همه حجاب‏ها تحقق مى‏يابد و اين همان قسم سوم از اقسام مشاهده در كلام ابن‏عربى است كه نام رؤيت را به آن اختصاص داده است. روشن است كه مشاهده، همان زوال حجاب نيست، بلكه امرى است ملازم با زوال حجاب. اين تعريف، در واقع تعريف شى‏ء به لازم آن است.

مكاشفه‏

ابن‏عربى درباره مكاشفه مى‏نويسد:

اعلم ان المكاشفة عند القوم تطلق بإِزاء [تحقيق‏] الأَمانة بالفهم وتطلق بإِزاء تحقيق زيادة الحال وتطلق بإِزاء تحقيق الإِشارة؛ بدان كه مكاشفه نزد جماعت صوفيان بر سه معنا اطلاق مى‏شود: تحقيق امانت به فهم، تحقيق زيادت حال و تحقيق اشاره.(2) اين تعريف نيز ناظر به عبارت غزالى است كه مكاشفه را سه قسم مى‏داند: مكاشفه علمى كه تحقيق اصابت به فهم است، مكاشفه حال كه تحقيق ديدن زيادت حال است و مكاشفه توحيدى كه تحقيق صحت اشارت است.

وهي ثلاث: مكاشفة بالعلم وهي تحقيق الإِصابة بالفهم، ومكاشفة بالحال وهي تحقيق رؤية زيادة الحال، ومكاشفة بالتوحيد وهي تحقيق صحة الإِشارة.(3) چنان كه از هر دو عبارت به دست مى‏آيد، مكاشفه نزد صوفيان و نيز ابن‏عربى

1. خواجه عبدالله انصارى، منازل السائرين، به اهتمام على شيروانى، ص 124.

2. ابن‏عربى، الفتوحات المكيه، ج 2، ص 496.

3. محمد غزالى، الاملاء فى اشكالات الاحياء، ص 17.

/ 291