امر قدسى‏(9) - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

احساس(1) (احوال) است؛(2) اما در نظر اتو كاربرد اصطلاح عقلانى و غيرعقلانى، بيش‏تر با اشاره به متعلق تفكر و احساس تعيين مى‏شود تا خود تفكر و احساس. اين بدين معنا است كه عقلانى و غيرعقلانى، اوّلاً و بالذات اوصاف اعيان (متعلق تفكر يا احساس) هستند و در مرحله دوم، اوصاف تفكر يا احساس مربوط به اعيان.

يك شى‏ء، خواه در معناى خاصى انديشيده يا احساس بشود و خواه نشود، در صورتى كه بتواند در قالب مفاهيم، به انديشه درآيد، يك امر عقلانى(3) خواهد بود.(4) بر عكس، يك شى‏ء، خواه بالفعل متعلق انديشه يا احساس باشد، يا نباشد، مادام كه نتواند در قلمرو درك مفهومى(5) درآيد،(6) شى‏ء غيرعقلانى خواهد بود. اگر بخواهيم بر اساس اصطلاحات كانتى سخن بگوييم، مى‏توان گفت: شى‏ء خارجى در صورتى عقلانى است كه بتواند تحت مقولات پيشين(7) فاهمه، شناخته و فهيمده شود، و در صورتى غيرعقلانى است كه نتواند بدين گونه شناخته شود.(8)

امر قدسى‏(9)

نكته شايان توجه در انديشه اتو آن است كه يك امر مى‏تواند هر دو جنبه عقلانى و

1. feeling.

2. Almond Rudolf Otto.p. 55.

3.

ational o ject.

4. Otto The Idea of the Holy p. 1.

5. conceptual unde standing.

6. I id.

p. 59.

7. a p io i catego ies.

8. Almond Rudolf Otto p. 56.

9. امر قدسى را معادل فارسى «The Holy» قرار داده‏اند. شايان ذكر است كه عنوان اصلى كتاب اتو das Heilige (داس‏هايليگه) است كه مترجم انگليسى، آن را به «The Idea of the Holy» (مفهوم امر قدسى) ترجمه كرده است. افزودن واژه «idea» در ترجمه انگليسى، هر چند براى نشان دادن آن است كه صفت «داس هايليگه»، در عنوان كتاب اتو به‏صورت اسم درآمده است، اما موجب گشته برخى گمان كنند اتو در اين كتاب، در باره مفهومِ امر قدسى سخن مى‏گويد، حال آن‏كه هدف او بحث در باره خود امر قدسى است.

دكتر شايگان معتقد است «داس هايليگه» معادلى در زبان فارسى ندارد و غرض از آن، تجلى قدسى يا تجلى غيبى يا پديدار خود مقدس و ملكوتى است. به فرانسه آن را le Sac e و به انگليسى the Holy مى‏گويند. (داريوش شايگان، بت‏هاى ذهنى و خاطره ازلى، ص 244، ش 23).