پيروى ولى از نبى در شريعت‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

از آن جهت است كه او ولى و برخوردار از تجربه عرفانى فنا مى‏باشد.

فإِذا رأيت النبىّ يتكلّم بكلام خرج عن التشريع فمن حيث هو ولىّ و عارف؛ پس هر گاه ديدى نبى سخنى مى‏گويد كه بيرون از [حوزه‏] تشريع است، [بدان اين سخن‏] از آن جهت است كه او ولى و عارف مى‏باشد.(1) به همين علت، مقام وى از آن جهت كه ولى است، كامل‏تر و بالاتر از مقام وى از جهت رسالت و صاحب شريعت بودن است. ابن‏عربى هشدار مى‏دهد كه مقصود كسانى كه مى‏گويند: «مقام ولايت بالاتر و برتر از مقام نبوت است» همين معنا است، نه آن‏كه ولىِ تابع رسول، برتر از نبى باشد؛ زيرا هر نبى لزوماً ولى نيز هست.(2) از آن‏جا كه جنبه نبوت، مربوط به وضع قوانين مربوط به اعمال و تنظيم روابط اجتماعى در اين جهان است، در آخرت، اين عناوين از صاحبان آنان سلب مى‏گردد، درحالى كه عنوان ولايت، كه مربوط به چهره باطن و حقيقت دين است، هميشه باقى خواهد بود.

و ذلك إِنك تعلم أَنّ الشرع تكليف بأَعمال مخصوصة أَو نهى عن أَفعال مخصوصة و محلها هذه الدار فهي منقطعة، و الولاية ليست كذلك؛ زيرا تو مى‏دانى كه شرع عبارت است از تكليف به كارهاى خاص يا نهى از كارهاى خاص و محل آن همين دنيا است. از اين رو، نبوت مستمر نيست، بر خلاف ولايت.(3)

پيروى ولى از نبى در شريعت‏

نكته جالب در اين بحث آن است كه هر چند ولايت، مقامى والا و باطنى است و نبوت مقامى ظاهرى، اما ولى، در شريعت و احكام مربوط به ظواهر اعمال، همواره بايد پيرو نبى باشد؛ زيرا نبى به قانون الهى (شريعت) علم دارد و با همين علم مبعوث شده، متعهد به ابلاغ آن به مردم است؛ اما ولى چنين علمى ندارد. شريعت هر پيامبرى نيز با شرايط زمان و ويژگى‏هاى امتش متناسب است و تا زمانى كه تناسب آن شريعت با شرايط و مقتضيات زمانه محفوظ باشد، تجديد نمى‏شود. آن‏چه پيامبران الهى به مردم ابلاغ مى‏كنند،

1و2. همان، ص 135.

3. همان، ص 136.