عدم تفكيك تجارب عرفانى از تجارب مينوى‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

عدم تفكيك تجارب عرفانى از تجارب مينوى‏

چنان كه بيان شد، اتو با وجود به رسميت شناختن تجارب عرفانى و آشنايى نسبتاً خوب از اين گونه تجارب، آن‏ها را دسته مستقل و جدايى به شمار نياورده و بخشى از همان تجارب مينوى دانسته كه در كتاب مفهوم امر قدسى به توصيف آن پرداخته است. مفسران اتو همگى بر اين امر اتفاق نظر دارند كه اتو تجارب عرفانى را، خواه از نوع درون‏نگر (تجربه انفسى) و خواه از نوع عرفان وحدت بين (آفاقى)، در ضمن همان تجارب مينوى گنجانده، تجارب مينوى را با همان اوصافى كه در كتاب مفهوم امر قدسى بيان داشته، شامل اين گونه از تجارب نيز مى‏داند.(1) او تصريح مى‏كند كه تجارب عرفانى،كه ويژگى مشترك آن‏ها وحدت شخص با واقعيت متعالى است، از حالت‏هايى(2) از تجربه دينى (كه از نظر اتو همان تجربه مينوى است) برمى‏آيد.(3) اين در حالى است كه تجربه مينوى و تجربه عرفانى، از نظر پديدارشناسى از يكديگر متمايز بوده، هركدام داراى ويژگى‏هاى مخصوص به خود است. تجربه مينوى به تجربه‏اى از نوع من - تو تمايل دارد كه در آن، شخص تجربه‏گر با يك موجود متشخص آگاه، داراى اراده، فعل اختيارى و به خصوص عواطف، مواجه مى‏گردد؛ اما تجربه عرفانى، اتحادى است و احساس تمايز يا جدايى در آن به كلى از ميان مى‏رود و غالباً بااستفاده از واژه‏هاى غيرشخصى(4) يا فراشخصى(5) توصيف مى‏شود.

تحليل و بررسى‏

چرا اتو به اين تفاوت‏ها وقعى نمى‏نهد؟ شايد علت آن، مشابهت‏هايى است كه ميان

1. درباره ديدگاه مفسران اتو در اين زمينه، ر. ك:

- William J. Wainw ight “Religious Expe ience and Language” in: Companion Encyclopedea of Theology Routlage pp. 621 – 622.

- Melissa Raphael Rudolf Otto and the Concept of Holiness Oxfo d pp. 151-156.

2. moments.

3. Otto The Idea of the Holy p. 22.

4. impe sonal.

5. t anspe sonal.