سرّ هيبت انگيزِ مجذوب كننده‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مبانی نظری تجربه دینی - نسخه متنی

علی شیروانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

يافتن خود است، يعنى آگاهى از خود به عنوان امرى معلول و اثرى از يك علت. «وابستگى» در كلام شلايرماخر، امرى دو سويه است كه يك طرف آن، معلول و طرف ديگر آن، علت قرار گرفته است. در نظر اتو چنين چيزى مربوط به جنبه عقلانى امر قدسى است، همان بُعدى كه توسط مفاهيم ذهنى و در قالب مقولات عقلى و به مدد قوه نظرى وجود انسان شناخته مى‏شود، در حالى كه حالتِ مورد نظرِ اتو، كه در كلام حضرت ابراهيم عليه السلام مورد اشاره قرار گرفته، احساسى است كه كاملاً از قلمرو مفاهيم و مقولات‏عقلى بيرون است و با جنبه غيرعقلانى امر قدسى، يعنى نومن (امر مينوى)، ارتباط دارد.(1)

سرّ هيبت انگيزِ مجذوب كننده‏

چنان كه گذشت، احساسِ مخلوقيت، برآمده از حالتى عميق‏تر و اصيل‏تر به نام هيبت است. از نظر اتو، امر مينوى، بنابرآن‏چه در احوال انسان تجلّى مى‏كند، سرّى است‏ هيبت‏انگيز(3) و مجذوب‏كننده.(4) اين عناوين، از يك سو اشاره به ذات نومن دارد، و از سوى ديگر، توصيف حالتِ ايمانى و احساس خالص دينى انسان در طول تاريخ است، كه با مراتب متفاوتى از شدت و ضعف، ظهور و بروز مى‏يابد:

ممكن است احساسِ [سرّ هيبت‏انگيز] گاهى برق‏آسا، هم چون نسيمى دل‏انگيز، واردشود و روح را از آرامشى برآمده از ژرف‏ترين لايه‏هاى پرستش، سرشار سازد. ممكن است اين احساس به وضعيت روحى پايدارتر و ماندگارترى تبديل شود و به صورت لرزش و ارتعاشى از سر خوف و انقياد، تداوم يابد ... ممكن است به ناگاه به صورت جوششى فوران‏آسا از ژرفاى روح سربزند و با شور و تكانى شديد همراه باشد، يا به هيجانى به غايت غريب بينجامد، به شوريدگى بيخودانه، به حالتى خلسه‏وار و به از خود شدن.(5) براى تبيين ديدگاه اتو، هر يك از اين مفاهيم را جداگانه بررسى مى‏كنيم.

1. I id.

p. 12.

2. myste ium.

3. t emendum.

4. fascinans.

5. I id.

p. 12.

/ 291