سرّ هيبت انگيزِ مجذوب كننده
چنان كه گذشت، احساسِ مخلوقيت، برآمده از حالتى عميقتر و اصيلتر به نام هيبت است. از نظر اتو، امر مينوى، بنابرآنچه در احوال انسان تجلّى مىكند، سرّى است هيبتانگيز(3) و مجذوبكننده.(4) اين عناوين، از يك سو اشاره به ذات نومن دارد، و از سوى ديگر، توصيف حالتِ ايمانى و احساس خالص دينى انسان در طول تاريخ است، كه با مراتب متفاوتى از شدت و ضعف، ظهور و بروز مىيابد:ممكن است احساسِ [سرّ هيبتانگيز] گاهى برقآسا، هم چون نسيمى دلانگيز، واردشود و روح را از آرامشى برآمده از ژرفترين لايههاى پرستش، سرشار سازد. ممكن است اين احساس به وضعيت روحى پايدارتر و ماندگارترى تبديل شود و به صورت لرزش و ارتعاشى از سر خوف و انقياد، تداوم يابد ... ممكن است به ناگاه به صورت جوششى فورانآسا از ژرفاى روح سربزند و با شور و تكانى شديد همراه باشد، يا به هيجانى به غايت غريب بينجامد، به شوريدگى بيخودانه، به حالتى خلسهوار و به از خود شدن.(5) براى تبيين ديدگاه اتو، هر يك از اين مفاهيم را جداگانه بررسى مىكنيم.1. I id.p. 12.2. myste ium.3. t emendum.4. fascinans.5. I id.p. 12.