چند نكته‏ - مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

جدال و ستيز است نه گفت‏وگو.

شركت در اين گفت‏وگو و به بيان ديگر، مطالعه تطبيقى اديان، ثمرات نيكويى نيز دارد:

اولاً: موجب مى‏گردد شخص دين خود را بهتر بشناسد؛ زيرا «تعرف الاشياء باضدادها»؛ مثلاً ويژگى‏هاى يك رسم الخط وقتى خود را نشان مى‏دهد كه با ديگر رسم الخطها مقايسه گردد و هرچه بر تعداد آن‏ها افزوده شود، زيبايى‏ها و زشتى‏هاى خط مورد نظر، بيش‏تر نمايان مى‏گردد. هم‏چنين مقام و موقعيت مضامين الاهياتى قرآن كريم وقتى به خوبى روشن مى‏شود كه با نظام‏هاى الاهياتى ديگر مقايسه گردد.

تنها در اين صورت است كه شخص مى‏تواند جايگاه واقعى دين خود را در ميان ديگر اديان بيابد.

ثانياً: زمينه پى بردن به نقاط ضعف برداشت دينى شخص فراهم مى‏گردد و از اين طريق مى‏تواند به اصلاح و تصحيح آن‏ها پرداخته در نتيجه، فهم دينى خود را از كاستى‏ها پيراسته كند.

ثالثاً: سبب مى‏شود از نقاط قوت ديگر اديان، براى رشد فهم دينى خود مدد بگيرد.

در اين نوشتار، تلاش ما بر آن است كه زمينه گفت‏وگو ميان دو جريان فرهنگى - دينى را، كه مربوط به دو تمدن، دو دين و دو فرهنگ بسيار متفاوت است، فراهم آوريم. طرفين اين گفت‏وگو از يك سو، ابن‏عربى به نمايندگى از عرفان و تصوف اسلامى است و از سوى ديگر، رودلف اُتو به نمايندگى از الاهيات مدرن مسيحيت قرن بيستم، و موضوع آن «مبانى نظرى تجربه دينى» است.

چند نكته‏

1. از آن‏جا كه در ايران، رودلف اتو انديشمندى ناشناخته است و شرح حال و آثار وى تاكنون منتشر نشده است، در آغاز كتاب، سرگذشت علمى او را به گونه‏اى جامع و دقيق، با رعايت اختصار مى‏آوريم. درباره ابن‏عربى، نوشته جامع و محققانه دكتر محسن جهانگيرى، به نام محيى‏الدين عربى و نيز مدخل «ابن‏عربى» از دائرة المعارف بزرگ اسلامى، به قلم دكتر شرف الدين خراسانى، موجب انصراف نگارنده از تدوين سرگذشت ابن‏عربى در اين نوشتار گرديد.

2. مهم ترين اثر رودلف اتو، كه به او شهرت جهانى بخشيد و نقطه عطفى در مباحث الاهيات به‏شمار آمد و مانند يك متن كلاسيك باقى ماند، كتاب مفهوم امر قدسى(1) است.

به همين علت، در اين
1. The Idea of the Holy.