مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

و انتظام بخشيدن به پديدارهاى دينى مى‏پردازد. اين نوع تحقيق، تنها در صورتى مى‏تواند به طور كامل سامان يابد كه پديدارشناس با تجليات متعدد و متنوع حقيقت دينى، در طول تاريخ و در فرهنگ‏هاى مختلف آشنا باشد. اين امر، ضرورت مطالعه تطبيقى اديان را در چنين پژوهشى روشن مى‏سازد، تا آن‏جا كه پديدارشناسان متعددى، پديدارشناسى دينشان را صرفاً برابر با دين پژوهى تطبيقى دانسته‏اند.

2. رهيافت تجربى: مقصود از رهيافت تجربى، تحقيق بدون پيش‏فرض(1) است. بليكر، الياده و بسيارى از پديدارشناسان دين برآنند كه در پژوهش‏هاى دين شناسانه خود، استنباطها و احكام پيشين خود را در كار نمى‏آورند. در رهيافت تجربى، كار تحقيق با گردآورى اسناد و شواهد دينى آغاز مى‏گردد و سپس با كشف رمز پديدارهاى دينى به مدد توصيف آن‏چه صرفاً داده‏هاى تجربى آشكار مى‏سازد، ادامه مى‏يابد.

پديدار شناسان معمولاً مدعى هستند كه كشف ايشان از نوع‏شناسى ماهوى و ساختارهاى عام، مبتنى بر تعميم‏هاى تجربى و استقرايى است.

پديدارشناس از اين جهت رهيافتى تجربى را در پيش مى‏گيرد كه مبناى صدق يك حكم را توصيف صحيح پديدارها مى‏داند، نه پيش فرض‏هايى كه حكم مورد نظر را نتيجه داده‏اند. پديدار شناس براى دست يافتن به توصيف صحيح، بايد اين دل مشغولى را كنار نهد كه ابتدا فرضياتى كرده و سپس اصطلاحات مستعمل خويش را به گونه‏اى تعريف كند كه توصيفش از امور، موافق با اين فرضيات و نتايج حاصل از آن‏ها باشد.

3. رهيافت تاريخى: رهيافت پديدارشناس دين، نه تنها بايد با پژوهش‏هاى تاريخى هم‏يارى داشته باشد و با استفاده از آن‏ها استكمال يابد، بلكه پديدارشناسى دين، عميقاً تاريخى هم هست. داده‏هاى دينى همگى تاريخى‏اند. هيچ پديدارى را نمى‏توان بيرون از تاريخش فهميد. پديدارشناس بايد از زمينه‏هاى خاص تاريخى، فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى، كه پديدارهاى دينى در درون آن‏ها ظاهر مى‏گردند، آگاه باشد. از اين رواست كه يك پديدارشناس دين لزوماً بايد مورّخ دين نيز باشد.

4. رهيافت توصيفى: يك پديدارشناس موظف است كه در حوزه تحقيق خود، تنها

1. p esu positionless inquity.