مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

دينى، همدلى نمايد. پديدارشناسى، مقتضىِ تفاهم و رهيافت همدلانه و درگير شدن شخصى است، هر چند اين امر، محدوديت‏هايى دارد؛ زيرا نفوذ به حريم ديگران به‏طور كامل، كم‏تر محقق مى‏شود و ديگران همواره تا حدى ديگران باقى مى‏مانند.

البته بايد توجه داشت كه اين رهيافت همدلانه، هرگز مستلزم آن نيست كه پديدارشناس، موضوع و متعلق التفات را در پديدارهاى دينى واقعى و غيروهمى بداند. يك پديدارشناس بايد اين گونه داورى را كه مثلاً تجربه عرفانى، تجربه حق و حقيقت است يا نه، كنار نهد.

8. بصيرت به ساختارهاى ماهوى و معانى: در پديدارشناسى فلسفى، تجزيه و تحليل شهودى و رؤيت شهودى يا شهود ذات‏ها نقشى كانونى دارد، و مقصود از آن، شيوه تنوع‏يابى آزاد و ديگر شيوه‏هاى كسب بصيرت به ساختارهاى ماهوى و معانى پديدارها است؛ اما پديدارشناسى دين، حتى در معناى خاص، يعنى رهيافتى كه به توصيف ساختارهاى ماهوى و معانى مى‏پردازد، عالماً و عامداً از چنين فرمول‏بندى‏هاى روش شناختى پرهيز مى‏كند.

بسيارى از پديدارشناسان دين، قيد و شرط بليكر را پذيرفته‏اند كه اصطلاحاتى نظير شهود ذات فقط به معناى مجازى به كار مى‏رود، هم‏چنين هشدار او را، كه پديدارشناسى دين بايد از تأملات فلسفى بپرهيزد و وارد مسائل دشوار فلسفى مربوط به روش‏شناسى نشود. نتيجه اين مى‏شود كه غالباً با نوع‏شناسى‏هاى پديدار شناختى، ساختارهاى عام و معانى ماهوى پديدارهاى دينى مواجه مى‏شويم كه فاقد تحليلى نيرومند در اين باره هستند كه پديدارشناسان چگونه به اين كشفيات رسيده‏اند يا چگونه درستى آن‏ها را آزموده‏اند. البته اين اندازه مسلّم است كه هدف پديدارشناسان، شهود، تعبير، تفسير و توصيف ذات يا ماهيت پديدارهاى دينى است.

كاربردهاى ديگر پديدارشناسى دين‏ آن‏چه در بالا بيان شد، ويژگى‏هاى پديدارشناسى دين، به معناى خاص آن است. توضيح اين كه اصطلاح پديدارشناسى به چهار صورت به كار رفته است:

1. گروهى از دين پژوهان در بسيارى از آثار، پديدارشناسى دين را به معنايى مبهم،