مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

عمل به كار بست. مك كوارى دراين‏باره مى‏نويسد:

هرچند اتو به رغم اين واقعيت كه او و هوسرل در دانشگاه گوتينگن هم كار بودند، به نظر مى‏رسد كه پژوهش خود را مستقلاً انجام داده است و هيچ اشاره‏اى به هوسرل نمى‏كند.(1) با وجود اين، اتو به‏طور عملى، بسيار استادانه اين روش را در پژوهش‏هاى خويش به كار بست و تا حدود زيادى كارش با موفقيت مقرون بود، به گونه‏اى كه هوسرل، خود كتاب مفهوم امر قدسى اتو را «نخستين آغاز براى يك پديدارشناسى دين»(2) به شمار آورد.

داگلاس آلن پس از آن‏كه كاربرهاى مختلف اصطلاح پديدارشناسى دين را بر مى‏شمارد، رودلف اتو را در زمره كسانى ياد مى‏كند كه «نوعى روش پديدارشناسى به كار برده‏اند و لااقل تاحدودى متأثر از پديدارشناسى فلسفى بوده‏اند».(3) به باور وى برداشت‏هاى كلامى متعددى در آثار شلايرماخر وجود دارد كه از نوعى پديدارشناسى دين به عنوان مرحله مقدماتى در تدوين يك مكتب كلامى سود جسته است.(4) براى بصيرت بيش‏تر درباره ميزان موفقيت اتو در به كارگيرى روش پديدارشناسى، كار او را بر اساس خصوصيات يادشده، ارزيابى مى‏كنيم:

يكم، رهيافت اتو تا حدودى تطبيقى و دستگاهمند است. او با تكيه بر مطالعات گسترده خود در تاريخ دين، سعى مى‏كند پديدارهاى دينى را در طول تاريخ، بر اساس سيرتكاملى تجربه مينوى طبقه‏بندى كند. از نظر او ترس و لرزهاى انسان‏هاى نخستين در برابر ارواح و اشباح و شياطين و نيروهاى مرموز و غيبى، همگى از نوع تجربه مينوى است كه در مرحله نپختگى خود به سر مى‏برد.(5) او حس دينى را به حس موسيقيايى بشر تشبيه مى‏كند كه در طول تاريخ و در ميان فرهنگ‏هاى مختلف وجود داشته است، اگر چه از نظر خامى و پختگى، مراحل گوناگونى را سپرى كرده و يك سير تكاملى را

1. جان مك كوارى، تفكر دينى در قرن بيستم، ترجمه بهزاد سالكى، ص 315.

2. Lette f om Edmund Husse l to Otto Ma ch

Hs 797 794.

به نقل از:

Almond Rudolf Otto p. 87.

3. دين پژوهي، ص 202.

4. همان، ص 203.

5. Otto The Idea of the Holy p. 75.