مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

نمى‏پسندد؛ زيرا آن را از مقوله احساس وابستگى و يكى از اصناف آن به شمار مى‏آورد،(1) در حالى كه از نظر اتو، اين احساس خاص را نمى‏توان از سنخ هيچ يك از ديگر احساس‏هاى آدمى به شمار آورد و همين امر است كه شناساندن آن را براى كسى كه فاقد چنين تجربه‏اى بوده و هست، ناممكن مى‏سازد. اتو در همان آغاز مفهوم امر قدسى، بر اين نكته كه تجربه مينوى، كاملاً منحصر به فرد است، تأكيد كرده، خواننده‏اى را كه فاقد چنين تجربه‏اى است، از ادامه مطالعه كتابش منع مى‏كند؛(2) زيرا اين كتاب به توصيف امرى‏ مى‏پردازد كه حقيقت آن، جز براى كسانى كه به‏طور بى‏واسطه از آن برخوردارند، مكشوف نمى‏گردد.

داگلاس آلن مخالفت اتو با تحويل‏انگارى را كه به كيفيت منحصر به فرد تحويل‏ناپذير و مينوى همه تجربه‏هاى دينى ارج مى‏نهد، از مهم‏ترين خدمت‏هاى علمى - روش شناختى اتو به شمار مى‏آورد.(3) رافائل نيز اتو را پدر سنتى مى‏داند كه در آن براى پديدارهاى دينى اصالت قائل است و از تحويل آن به ديگر شؤون انسان مى‏پرهيزد.(4) ششم، از جمله ويژگى‏هاى مهم تحقيق اتو توجه او به بُعد التفاتى تجربه دينى است. از نظر او ساختار پيشينِ آگاهى دينى، همانا آگاهى از متعلق مينوى و التفاتى بودن آن است. تلاش مجدانه اتو براى توصيف امر مينوى، به عنوان متعلق تجربه دينى، از نقاط برجسته تحقيق او به‏شمار مى‏رود. از نظر اتو هرچند تجارب دينى از سنخ عواطف و احساسات و احوالند، اما اين احوال به گونه‏اى هستند كه نوعى آگاهى و ادراك از متعلق خود (امر مينوى) را همراه دارند، به گونه‏اى كه صاحب اين احوال، به نحوى صفات و ويژگى‏هاى آن را مى‏شناسد و مى‏فهمد. اين شناخت، تنها از طريق برخوردارى از اين تجربه به دست مى‏آيد و عقل نظرى و عملى، هيچ راهى به سوى آن ندارند.

هفتم، اتو هرچند تعلق خاطر فراوانى به مسيحيت دارد و در موارد متعددى مى‏كوشد برترى اين دين را نسبت به ديگر اديان و مذاهب اثبات كند، اما در عين حال، باطل بودنِ

1. Otto The Idea of the Holy p. 9.

2. I id.

p. 8.

3. دين پژوهي، ص 215.

4. Raphael Rudolf Otto and the Concept of Holiness p. 16.