مبانی نظری تجربه دینی نسخه متنی

3. systematic theology آن را به الاهيات دستگاهمند، نظاممند و الاهيات مدون و جامع ترجمه كرده‏اند. اين شعبه از الاهيات در حقيقت كل مباحث الاهيات را در بر مى‏گيرد و در آن به وظايف گوناگون اين علم توجه مى‏شود. صفت systematic در اين‏جا بدين معنا نيست كه در اين بخش از الاهيات، همه موجودات از خدا تا كوچك‏ترين ذرات يك نظام (system) مقام خاص خويش را دارند، بلكه عنوان system دالّ بر اين است كه موضوع الاهيات مدون و جامع، اوّلاً تنظيم و تدوين همه اجزاى مقوم علم الهى در يك منظومه جامع و مدون است و ثانياً، تشخيص نسبتى است كه با ديگر علوم و معارف بشرى دارد، خصوصاً آن‏ها كه به الاهيات نزديكند و ثالثاً، تحكيم اين ارتباط است. از اين رو، مى‏توان آن را به سه‏بخش فرعى تقسيم كرد:

الف) الاهيات فلسفى، الاهيات فلسفى عهده‏دار ايجاد رابطه ميان تفكر دنيوى و غيردينى (secula ) و الاهيات است و روش آن تشريحى و توصيفى است و در جهت روشن ساختن مفاهيم اصلى الاهيات گام برمى‏دارد و در شرايطى تحقيق‏مى‏كند كه اصولاً علمى به نام الاهيات را ممكن مى‏سازد.

ب) الاهيات جزمى (dogmatic theology)، كه به تحقيق در اصول و اعتقاداتِ (dogma) دينى مى‏پردازد. مسائلى از قبيل تثليث، خلقت، هبوط و معاد، در زمره مسائل اصلى اين قسم الاهيات است.

ج) الاهيات اِعمالى يا اطلاقى (applied theology)، كه در آن به شرح و وصف و اطلاق ايمان در وجوه مختلف زندگى عينى توجه مى‏شود و جوانب گوناگون فرهنگى و اجتماعى و اخلاقى حيات ايمانى مطمح نظر قرار مى‏گيرد.

(با استفاده از مقاله دكتر شهرام پازوكى، «مقدمه‏اى در باب الاهيات»، ارغنون، ش 5 و 6، 1374).