لطفا منتظر باشید ...
- الميزان ج 24، ص 101.
قضاى الهى در سرنوشت كفار بعد از مرگ
« ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَىَّ وَ ما اَنَا بِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ!» (29 / ق)
در درگاه من هيچ سخن دو تا نمىشود. منظور از قول، مطلق قضاهاى حتمى است، كه خدا رانده و خداىتعالى چنين قضا رانده كه هر كس با حال كفر بميرد داخل جهنم شود و قهرا و به حسب مورد با آن وعيدى كه خدا ابليس و پيروانش را تهديد به آن كـرده منطبق مىشود.
و جمله « وَ ما اَنَا بِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ!» متمم معناى جمله قبلى است و معناى روبروهم آن دو اين است كه سخن به درگاه من دو تا نمىشود، و هيچ قضاى رانده شده و حتمى شدهاى مبدل نمىگردد و شما عذاب خواهيد شد و اين نه من هستم كه درباره بندگان خود ستم نموده طبق وعيدى كه قبلاً اعلام كردم او را عذاب مىكنم، بلكه اين خودشان هستند كه خود را بعد از تماميت حجت و در عين انكار كردن حق، مستحق عذاب نمودند.
و به وجهى ديگر اين من نيستم كه بندگان خود را با عذاب مجازات مىكنم بلكه اين جزاى اعمالشان است اعمالى كه قبلاً كرده بودند، پس در حقيقت اين همان عمل ايشان است كه در اين عالم به اين صورت در آمده، و به خودشان بر مىگردد، همچنان كه از ظاهر آيه « يا اَيُّهَاالَّذينَ كَفَروُا لا تَعْتَذِروُا الْيَوْمَ اِنَّما تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ!» (7/تحريم) نيز همين معنا استفاده مىشود، چون مىفرمايد: اى كسانى كه كفر ورزيديد، امروز ديگر عذر نياوريد، براى اين كه ما كه به شما كارى نكرديم و اين عذاب كه مىبينيد برگشـت اعـمال خـود شـماست.(1)
1- الميـــزان ج 36، ص 243.
قضاى الهى و حكم برائت از مشركين
« بَــرآءَةٌ مِنَ اللّــهِ وَ رَسُولِــهِ اِلَى الَّذيـنَ عهَدْتُـمْ مِنَ الْمُشْرِكينَ !» (1 / توبه)
مفاد آيه تنها صرف تشريع نيست، بلكه متضمن انشاء حكم و قضا بر برائت از مشركين زمان نزول آيه است. مراد به آيه اين است كه خداوند قضا رانده به اين كه از مشركين كه شما با آنان معاهده بستهايد امان برداشته شود، و اين برداشته شدن امان جزافى و عهدشكنى، بدون مجوز نيست، چون خداوند بعد از چند آيه مجوز آن را بيان نمــوده و مىفرمايد: كه هيچ وثوقى به عهد مشركين نيست، چون اكثرشان فاسق گشته و مراعــات حرمــت عهـد را نكـرده و آن را شكستنــد، به همين جهت خداونــد مقابله به مثل يعنى لغو كردن عهد را براى مسلميــن نيز تجويز كرده و فرمود: « هرگاه از مردمــى ترسيــدى كه در پيمانــدارى خيانت كنند تو نيز ماننــد ايشان عهدنامهشان را نزدشــان پرتاب كن!» (58 / انفال) و لكــن به اين كه دشمن عهدشكنــى كرده خداوند راضى نشد كه مسلمانــان بدون
