درباره قراء اين قضا را رانده كه همه هلاك و يا معذب به عذاب شديد شوند، و همين معنا باعث شد كه خداى‏تعالى آياتى كه كفار پيشنهاد مى‏كنند نفرستد، چون با در نظر گرفتن اين كه آخرين بشر با اولين او يكسانند، و هرچه اولين را وادار به عصيان كرد آخرين را هم وادار مى‏كند، و نيز با در نظر گرفتن اين كه اولين با آمدن آيات پيشنهادى ايشــان باز كفر ورزيدند هم اين هســت كه اين‏ها بعد از ديـدن معجزه و آيــت پيشنهادى خــود ايمان نياوردنــد، و در نتيجه به عذاب هــلاك و يا عذاب شديــد ديگرى مبتلا شدند، هم‏چنــان كه پيشينيان ايشان شدند، و چون خدا نمى‏خواهد اين امــت را به عــذاب عاجــل مؤاخــذه نمايــد لــذا آيــات پيشنهـادى كفار را نمى‏فرستد.
معناى آيه اين است كه ما آن آياتى كه اقتراح‏كنندگان قريش پيشنهاد كردند نفرستاديم، چون اگر مى‏فرستاديم ايمان نمى‏آوردند و ما هلاكشان مى‏كرديم، ولى قضاى ما بر اين رانده شده كه اين امت را عذاب نكنيم مگر بعد از مدتى مهلت و اين خصوصيت امت اسلام از مواردى از كلام خداى‏تعالى استفاده مى‏شود و تنها آيه مورد بحث نيست.(1)
1- الميـــزان ج 35، ص 230.

عامل تأخير قضاى الهى در اجل غير مسمى تا اجل مسمى

« وَ يُؤَخِّرْكُمْ اِلى اَجَلٍ مُسَمًّى اِنَّ اَجَلَ اللّهِ اِذا جآءَ لا يُؤَخَّرُ !» (4 / نوح)
در اين آيه تأخير مرگ تا اجلى معين را نتيجه عبادت خدا و تقوا و اطاعت رسول دانسته و اين خود دليل بر اين است كه دو تا اجل در كار بوده، يكى اجل مسمى، يعنى معين، كه از آن ديگرى دورتر و طولانى‏تر است و ديگرى اجلى كه معين نشــده و كـوتـاه‏تـر از اولـى است.
بنابراين خداى‏تعالى در اين آيه كفار را وعده داده كه اگر صاحب ايمان و تقوا و اطاعت شوند، اجل كوتاه‏ترشان را تا اجل مسمى تأخير مى‏اندازد. در نتيجه منظور از  (اَجَلَ اللّهِ) كه وقتى برسد ديگر عقب انداخته نمى‏شود، مطلق اجل حتمى است، حال چه اجل مسمى باشد و چه غير مسمى.
خلاصه هر دو قسم اجل را شامل مى‏شود، پس هيچ عاملى نمى‏تواند قضاى خدا را رد كند و حكم او را عقب اندازد.
و معناى آيه اين است كه اگر داراى عبادت و تقوا و اطاعت شويد خداى‏تعالى اجل غير مسمّاى شما را تا اجل مسمى تأخير مى‏اندازد، براى اين كه اگر چنين نكنيد، و اجل شما برسد، ديگر تأخير انداخته نمى‏شود، چون اجل خدا وقتى مى‏رسد ديگر تأخير انداخته نمى‏شود، در نتيجه در اين كلام علاوه بر اين كه وعده به تأخير اجل مسمى در صورت ايمان داده شده، تهديدى هم شده به اين كه اگر ايمان نياورند عذابى عاجل بـه سر وقـتشان خواهد آمد.(1)
1- الميـــــــــزان ج 39، ص 170.