لطفا منتظر باشید ...
قثم و پايدارى در يارى اميرالمؤمنين
قثم، جزو ياران باوفاى امير مؤمنان عليه السلام بود و همواره در راه آن حضرت مستقيم و پا برجا بود و هرگز به انحراف نرفت و آشكارا اين اعتقاد و ايمان به حضرت را بازگو مى نمود.
در اعتقاد و ايمان وى به اميرمؤمنان عليه السلام نقل شده كه وقتى به او گفتند: 'چرا على وارث پيامبر شد و شما نشديد؟' جواب داد: 'إنّه كان أوّلنا لحوقاً و أشدّنا لزوقاً؛ چون على عليه السلام اولين فرد از ماست كه به رسول اللَّه صلى الله عليه و آله ملحق شد و در پيمان با پيامبر صلى الله عليه و آله محكم تر از ما بود.' [ اسدالغابه، ج 4، ص 197. ] البته اين اعتقاد و اعتماد دو سويه بود و حضرت على عليه السلام هم به قثم علاقه فراوانى داشت.
هنگامى كه حضرت على عليه السلام به خلافت رسيد، قثم را والى و استاندار مكه قرار داد و تا زمان شهادت آن حضرت، وى به اين سمت باقى بود. اما عده اى معتقدند على عليه السلام قثم را بر حكومت مدينه "نه مكه" برگزيد و در زمان معاويه او با 'سعيد بن عثمان' به سمرقند رفت و در آن جا به شهادت رسيد. [ اسد الغابه، ج 4، ص 107؛ الاصابه، ج 5، ص 420. ] او در سال 38 هجرى از سوى امير مؤمنان به امارت حجاج برگزيده شد [ ر. ك: تاريخ طبرى، ج 5، ص 132؛ منهاج البراعه، ج 20، ص 50. ] تا مشكلات حاجيان را برطرف نموده و پاسخ گوى مسائل شرعى آنان باشد.
امام طى نامه اى كه به قثم، به عنوان والى مكه و امير الحاج مى نويسد، يادآور مى شود كه: مسائل فقهى را براى مردم بازگو كند؛ مستقيماً با مردم سخن بگويد؛ بيت المال را ميان فقرا تقسيم نموده، و بقيه را به مركز خلافت بفرستد؛ به مردم بگويد كه با حاجيان خوش رفتارى نموده، كرايه از آنان نگيرند. [ ر. ك: نهج البلاغه، نامه 67. ]
امام عليه السلام نامه ديگرى درباره توطئه معاويه در مكه توسط حجاج شامى به قثم نوشته و او را به هوشيارى فراخوانده است. [ ر. ك: همان، نامه 33؛ شرح ابن ابى الحديد، ج 16، ص 138. ]
مرگ قثم بن عباس
شيخ طوسى مى نويسد: قثم از ياران على عليه السلام بود و قبر او در سمرقند [ سمرقند يكى از پنج شهر خراسان بوده است و چهار شهر ديگر آن: بخارا، بلخ، مرو و نيشابور است. "فرهنگ معين". ] است. [ رجال طوسى، ص 55. ]
معاويه سعيد بن عثمان را والى خراسان قرار داد و او براى جنگ با كفار راهى سمرقند شد. در اين سفر قثم بن عباس همراه سعيد بن عثمان بود؛ ولى به هنگام وارد شدن به شهر سمرقند پس از پيروزى، سنگى از بالاى قلعه پرتاب شد و بر سر قثم فرود آمد و او را به شهادت رساند. [ ر. ك: تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 237. ]
