عبدالرحمن بن حسان بن عنزى
'عبدالرحمن بن حسان' از ياران على عليه السلام بود كه در ميان طايفه خود از مقامى والا برخوردار بود. وى هم چنين در راه ايمان و اعتقاد خود به مقام شامخ ولايت اميرالمؤمنين، همراه حجر و يارانش به شهادت رسيد.قتل ابن حسان به دستور معاويه
'عبدالرحمن بن حسان' نيز يكى از ياران حجر بود كه در راه توهين به امام ايستادگى كرد و به همراه ديگران دستگير و به جانب شام فرستاده شد تا خود معاويه درباره آنان تصميم بگيرد. هنگامى كه او را در مجلس معاويه حاضر كردند، [ چگونگى حضور وى در مجلس معاويه را در شرح حال 'حجر بن عدى' ملاحظه نماييد. ] معاويه گفت: نظرت درباره على چيست؟ عبدالرحمن گفت: شهادت مى دهم كه على عليه السلام هميشه و بسيار به ياد خدا بود، به حق و حقيقت امر مى كرد و قائم به قسط و عدالت بود و مردم خطاكار را مى بخشيد.
معاويه پرسيد: حال نظرت راجع به عثمان - خليفه سوم - چيست؟ وى گفت: آرى، عثمان، اول كسى بود كه در اسلام باب ظلم را گشود و ابواب حق را مسدود كرد.
با اين سخنان، معاويه خشمناك شد و او را تهديد به مرگ كرد و به زياد بن ابيه نوشت: عبدالرحمن از همه محكومانى كه نزد من فرستاده بودى، خطرناك تر است، لذا او را نزد خودت فرستادم تا به بدترين وضع او را مجازات كنى و به قتل برسانى. زياد دستور داد او را به 'قُسُّ الناطف' [ قُسُّ الناطف: نام محلى است نزديك كوفه كنار نهر فرات كه جنگ مسلمانان با ايرانيان در حكومت عمر بن خطاب در اين محل واقع شد و 'ابو عبيده ثقفى' در اين جا كشته شد. ] بردند و در گورى كه قبلاً آماده كرده بودند، زنده زنده زير خاك ها دفن كردند. بدين ترتيب وى در سال 51 هجرى به اين صورت دلخراش به شهادت رسيد. [ ر. ك: تاريخ طبرى، ج 5، ص 277 - 271. ]
عبدالرحمن بن حنبل
عبدالرحمن بن حنبل [ در رجال طوسى 'خثيل' آمده است. ] جُمحى از اصحاب اميرمؤمنان عليه السلام بود. [ رجال طوسى، ص 49، ش 44 "به جاى كلمه 'حنبل' كلمه 'خثيل' آمده است". ] وى از مهاجرانى است كه با حضرت در مدينه بيعت كرد كه تا پاى جان از ولايت حضرت دفاع نمايد. [ الجمل، ص 103. ]به گفته ابن اثير، وى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله بود كه در مدح و هجو ديگران شعر مى سرود. وى عثمان بن عفان را در قصيده اى هجو كرده است. از اين رو عثمان او را در 'خيبر' زندانى كرد، اما اميرالمؤمنين على عليه السلام درباره او وساطت كرد و سخنانى در فضيلت او نزد عثمان بيان كرد و عثمان او را آزاد نمود.
'عبدالرحمن' يمنى الاصل، اما محل ولادتش مكه بود. او در فتح دمشق و نيز در واقعه 'اجنادين' حضور داشت و در جنگ صفّين در ركاب اميرالمؤمنين عليه السلام، مجاهدت كرد. [ اسدالغابه، ج 3، ص 288. ]