يعلى بن اميه "منيّه" تميمى
يعلى بن اميه "منيه" تميمى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و از راويان حديث است كه در جريان فتح مكه مسلمان شد و در جنگ صفين و تبوك شركت نمود. [ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 418؛ ر. ك: سير اعلام النبلاء، ج 4، ص 271. ]وى پس از رسول خدا صلى الله عليه و آله از طرف ابوبكر به امارت حلوان و از جانب عمر بن خطاب به امارت نجران برگزيده شد. اما در نجران به فكر مال اندوزى افتاد و بيت المال را براى خود برمى داشت. اين خبر كه به عمر رسيد، فوراً او را عزل كرد و دستور داد پياده از مدينه منوره بيايد. اما يعلى پنج - شش روز بيشتر راه نيامده بود كه باخبر شد عمر از دنيا رفته، از اين رو سوار بر مركب شد و خود را در مدينه به عثمان معرفى كرد. عثمان نيز او را به مقام فرماندهى لشكر منصوب كرد. [ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 418؛ ر. ك: سير اعلام النبلاء، ج 4، ص 271. ]
يعلى بن اميه پس از قتل عثمان به فكر توطئه و فتنه بر ضد خلافت اميرالمؤمنين افتاد و نزد طلحه و زبير و عايشه رفت و با كمك مالى آنها را بر ضد حضرت على عليه السلام يارى كرد و در جنگ جمل نيز در سپاه طلحه و زبير شركت نمود و سرانجام پس از جنگ صفين از دنيا رفت. [ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 418؛ ر. ك: سير اعلام النبلاء، ج 4، ص 271. ]
با توجه به مطالب بالا اگرچه نام يعلى بن اميه را بايد در رديف مخالفان و حتى دشمنان اميرالمؤمنين عليه السلام به شمار آورد، ولى ابن حجر از ابن عبدالبر از ابن مدينى نقل مى كند كه: حضرت على عليه السلام، يعلى بن اميه را در مدتى كوتاه به فرماندارى يمن گمارد و از ابو حسان نقل كرده كه: وى در صفين در ركاب حضرت على عليه السلام به شهادت رسيده است. [ تهذيب التهذيب، ج 9، ص 418؛ ر. ك: سير اعلام النبلاء، ج 4، ص 271. ]
با توجه به اين نقل تاريخى، نام يعلى بن اميه را در زمره اصحاب حضرت على عليه السلام ذكر كرديم.