لطفا منتظر باشید ...
ربوبيت و خالقيت الهى
« اَللّهُ خــالِقُ كُـلِّ شَىْءٍ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ وَكيلٌ ! » (62 / زمر)
اين جمله در مقام زمينهچينى است براى همان مسأله تدبير، كه باز در دنبال آن خاطرنشان مىكند كه خلقت منفك از تدبير نيست، به همين جهت در مقام اين آيه از استناد خلقت به خدا منتقل مىشود به اين كه ملك هم مختص به خداست و از اختصاص ملك براى خدا منتقل مىشود به اين كه پس خدا وكيل بر هر چيز و قائم مقام آن در تدبير امـر آن است.
و اين بدان جهت است كه خلقت و هستى هر چيز منتهى به اوست و اين اقتضاء دارد كه او مالك هر چيز باشد، پس هيچ موجودى از موجودات مالك چيزى نيست، نه خودش را و نه چيز ديگر را كه از وجود خودش ترشح مىشود، مگر به تمليكى از خداىتعالى، پس هر چيزى كه تصور شود به خاطر فقر مطلقش مالك هيچ تدبيرى نيست و خدا مالك تدبير آن است.
و اما تمليك خدا نسبت به هستى آن موجود و عمل آن، نيز نوعى از تدبير خداست و ملك او را تأكيد مىكند، نه اين كه با مالكيتش منافات داشته باشد، حتى اگر ملائكه را وكيل خود بر چيزى از امور مىكند، اين خود قوت وكالت خودش را مىرساند، نه اين كه امـرى را بـه آن مـلائكـه تفـويـض كـرده بـاشـد و دسـت وكـالت خـود را بسته باشد.
وقتى هر موجودى از موجودات كه فرض شود مالك خود نباشد، قهرا خداىسبحان وكيل او و قائم مقام او و مدبّر امر او خواهد بود، حال چه اين كه موجود فرض شده از اسباب عالم باشد و چه از مسببات، پس هر چه باشد خداىسبحان يگانه رب اوست.
پـس ايـن آيـه نيـز در ايـن مقـام است كه به يگانگى خــدا در ربـوبيت اشاره مىكند.(1)
1- الميـــزان ج 34، ص 138.
خالقيت و ربوبيت الهى براى انسان و عالم
« ذلِكُــمُ اللّــهُ رَبُّكُــمْ خـالِـقُ كُــلِّ شَــىْءٍ لا اِلــهَ اِلاّ هُـوَ... !» (34 / مـؤمـن)
اين است آن خدايى كه تدبير امر حيات و رزق شما را مىكند، شب را مايه سكونت شما و روز را وسيله سعى و كوشش شما قرار مىدهد و او اللّه تعالى است و همو رب شماست، چون تدبير امر شما به دست اوست. براى اين كه رب همه چيز است چون خالق همه چيز است و خلقت از تدبير جدايىپذير نيست و لازمه اين آن است كه غير خداىتعالى هيچ رب در عالم هستى نباشد، نه براى شما و نه براى غير شما: لا اِلهَ اِلاّ هُوَ، چون اگر معبود ديگرى در اين ميان باشد قهرا ربى ديگر خواهد بود، چون الوهيت از شـؤون ربـوبيـت است.
« ذلِكُـمُ اللّـهُ رَبُّكُمْ!»
ايــن اللّــه اســت كــه ربّ شمـا است و امــور شمــا را تـدبيـر مـىكنـــد،
