لطفا منتظر باشید ...
داشته باشيم، از اين جا نتيجه مىگيريم كه خداىتعالى حضور مطلق دارد، پس حــق عبــادت خــدا اين است كه از هر دو جانب حضور باشد.
مالكيّت الهى و غنى و حميد بودن او
« لِلّـهِ مـا فِـى السَّمـواتِ وَ الاَرْضِ اِنَّ اللّهَ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَميـدُ ! » (26 / لقمان)
خداىتعالى مبدأ تمامى خلايق و دهنده تمامى كمالات است، پس خود او بايد داراى هر چيزى كه موجودات محتاج به آنند باشد، پس او غنى علىالاطلاق است. چون غنى علىالاطلاق است، پس آنچه در زمين و آسمانها است ملك او است، پس او مالك علىالاطلاق نيز هست و مىتواند در ملك خود به هر نحوى كه بخواهد تصرف كند، پس هر تدبير و تصرفى كه در عالم واقع مىشود از آن اوست، چون اگر چيزى از آن تدبيرها از غير او باشد، آن غير نيز به همان مقدار مالك خواهد بود و حال آن كه گفتيم مالك علىالاطلاق اوست و چون تدبير و تصرف تنها از خداست، پس تنها او ربالعالمين و الهى است كه بايد پرستيده شود و از انعام و احسانش سپاسگزارى گردد.
جمله: « اِنَاللّهَ هُوَالْغَنِىُّ ! » تعليل مالكيت علىالاطلاق اوست. كلمه «حَميد» كه به معناى محمود در افعال است مبدأ ديگرى براى حجت است، چون حمد به معناى ثناى در مقابل جميل اختيارى است و هر جميل كه در عالم است ملك خداىسبحان است، پس قهرا ثناهايى هم كه هر جميلى استحقاق آن را دارد به خدا برمىگردد و ثناى خداست، پس خداى حميد علىالاطلاق است و اگر از اين تدبير متقن و جميل كه در عالم است چيزى و مقدارى از آن از غير خدا بود و مىشد، نه مال خدا، در نتيجه خدا حميد علىالاطلاق و حميد به هر چيز نمىبود و حال آن كه او حميد علىالاطلاق است و هر فرض غير اين باطل است.(1)
1- الميـــــــزان ج 37، ص 299 و 305
و ج 1 ص 46 و ج 32 ص 55
رابـطه ربوبيّت، مالكيّت و الوهيّت الهى با دفع شرور
« قُلْ اَعُوذُ بِـرَبِالنّـاسِ مَلِـكِالنّاسِ اِلـهِ النّـاسِ مِـنْ شَــرِّ... !» (1 تا 6 / ناس)
خداىسبحان ربّ مردم و مَلِك آنان و اله ايشان است. اگر قرار است آدمى در هنگام هجوم خطرهايى كه او را تهديد مىكند به ربى پناهنده شود، اللّه تعالى تنها رب آدمى است و بجز او ربى نيست و نيز اگر قرار است آدمى در چنين مواقعى به پادشاهى نيرومند پناه ببرد، اللّه سبحانه پادشاه حقيقى عالم است، چون ملك از آن اوست و حكم هم حكم اوست و بجز او اگر معبودى باشد قلابى و ادعايى است.
از آنچه گذشت روشن شد كه اولاً چرا در ميان همه صفات خداىتعالى خصوص سه صفت: 1 - ربوبيّت 2 - مالكيّت 3 - الوهيّت را نام برد و نيز چرا اين سه صفت را به اين ترتيب ذكر كرد، اول ربوبيّت بعد مالكيّت و در آخر الوهيّت و گفتيم ربوبيّت نزديكترين صفات خدا به انسان است و ولايت در آن اخصّ است، زيرا عنايتى كه خداىتعالى در
