موارد غرر - مطالعه تطبیقی غرر در معامله در حقوق اسلام و ایران و کنوانسیون بیع بین المللی نسخه متنی

موارد غرر

از تعاريف اصطلاحى متعدد و گوناگونى كه براى غرر و عقد غررى بيان شده، مى توان مهم ترين موارد غرر را استنباط كرد كه عبارت اند از:

1 - موردى كه اطمينانى به اصل وجود مبيع نيست؛ به عبارت ديگر، نسبت به وجود مبيع تردّيد و جهل وجود دارد؛ يعنى احتمالِ موجدِ خطر و غرر، ناشى از عدم اطمينان به وجود مال است، مانند حمل حيوانات و ميوه درختان قبل از چيدن؛ معامله چنين كالاهايى غررى است، چون ممكن است هرگز به وجود نيايند.

2 - موردى كه تسليم يا تسلّم مبيع قطعى نباشد، هر چند به وجود مبيع علم داشته باشم، مانند فروختن ماهيان دريا، پرندگان هوا و امثال آن ها.

3 - موردى كه به قابليّت شى ء جهت معامله اطمينان و اعتماد وجود ندارد، اگرچه مورد معامله موجود، و قدرت بر تسليم و تسلّم آن وجود دارد. البته اين احتمال از عدم اعتماد و اطمينان در نتيجه جهل به مقدار يا جنس يا وصف مبيع يا ثمن به وجود مى آيد، مانند خريد و فروش محموله اى، بدون تعيين جنس يا وصف ياكميّت آن و يا انعقاد قراردادى كه موضوع آن، وسيله نقليه باشد، بدون تعيين وصف، مدل و ساير مشخصات اساسى آن.

بررسى كامل اين موارد، بيان مصاديق آن ها و اين كه كدام يك از موارد مذكور مشمول حكم معاملات غررى مى شوند و اختلاف آراى فقيهان در اين باره و نيز بررسى مواد قانون مدنى ايران كه به اين موارد اشاره دارند، در مباحث آينده و در جاى خود مطرح خواهد شد.