تفسیر هدایت جلد 8

5- در اين مورد يك گردنه دشوار و صعب العبور ديگر نيز وجود دارد كه گردنه تكيه كردن به خدايان دروغينى است كه خواهشهاى نفسانى و تيرگيهاى جهل براى توجيه واقعيّت ارتزاق، آنها را آفريده است، و اعتقاد به اين كه خدا را فرزندى است، يا وسايلى ديگر- غير از آنچه خداى سبحان براى آنان بيان كرده است- كه آنها را بدو مى‏رساند، و اين كه خدايانى كوچك سواى اللَّه وجود دارند كه نزد او از انسان شفاعت مى‏كنند. خداى سبحان بدين گفته خود بر آنان حجّت مى‏آورد كه: همانا او فرزندى نمى‏گيرد، و شما اى افراد بشر خود به فطرت خويش مى‏دانيد و خردهايتان شما را هدايت مى‏كند كه همانا خداست كه مالك آسمانها و زمين، و صاحب عرش بزرگ، و عالم غيب و شهود و آشكار و نهان است. پس چگونه نمى‏دانيد كه او را فرزند يا شريكى نيست؟! بيگمان شما خود را مى‏فريبيد و براى خدا شريكان و فرزندانى مى‏پنداريد و مى‏انگاريد، تا خويشتن را خلاص كنيد و از خشم خدا نجات دهيد.

اينها بود حجابهاى پنجگانه و درجه به درجه‏اى كه مؤمن ناچار است با اراده خود- پس از ذكر خدا- آنها را از هم بدرد. اين مطلبى است كه از روند اين درس در مى‏يابيم آنجا كه پروردگار ما مى‏گويد: «أَ فَلا تَذَكَّرُونَ- آيا پند نمى‏گيريد؟» اشاره به حجاب غفلت و بى‏خبرى است، و به حجاب شهوتها بدين گفته خود اشاره مى‏كند كه «أَ فَلا تَتَّقُونَ- آيا پروا نمى‏كنيد؟» و به حجاب گمراهى و مسحور شدن بدين گفته خود اشاره مى‏كند كه «فَأَنَّى تُسْحَرُونَ- پس چرا سحر مى‏شويد و فريب مى‏خوريد؟» و به حجاب تكذيب بدين گفته خود كه «وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ- و آنان دروغ مى‏گويند» و سرانجام به بزرگترين و خطرناكترين حجابها كه همان شرك باشد، چنين اشاره مى‏كند و ذات سبحانش مى‏فرمايد: «فَتَعالى‏ عَمَّا يُشْرِكُونَ- از هر چه شريك او مى‏سازند برتر است».

در واقع اين وسوسه‏ها از همزات و حملات شديد شيطان است، «همزه» مفرد همزات و به معنى حمله شديد براى راندن كسى به سويى است، و شيطان انسان را به سوى كفر مى‏راند، و شرك به خدا همان حمله شديد شيطان است پس بر