تفسیر هدایت جلد 8

خدا پروردگار آسمانهاى هفتگانه است، زيرا او آنها را آفريده، و آفرينش آنها را از گونه‏اى به گونه‏اى ديگر تكميل كرده و اين آفرينش را همچون كودكى كه بزرگ مى‏شود و رشد مى‏كند عملى ساخته است. پس اوست كه آسمانها را آفريده و اوست كه بر آنها سيطره و چيرگى مطلق دارد، و سلطنت و قوانين و نظامهاى خود را با قدرت كامل بر آنها حمل و در آنها اجرا مى‏كند. و عرش يعنى سلطه عملى بر عالم هستى، و با اين پرسش مسير استدلال منطقى بر وجود خدا كامل مى‏شود، پرسشى كه مخاطب آن عقل بشرى و فطرت و سرشت انسانى است.

[87] «سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ- خواهند گفت: خدا، بگو: آيا پروا نمى‏كنيد؟» انسان بايد از كسى كه اين همه قدرت و چيرگى در دست اوست پروا كند، پس چرا پرده‏هاى ستيزه و لجاج و بزرگى فروشى را از برابر خود بر نمى‏دارى؟! اين بيم و پروا همان حدّ فاصل ميان تقوى و انحراف، و ايمان و كفر است.

[88] «قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ- بگو: (اگر مى‏دانيد) ملكوت همه چيزها به دست كيست؟ ...»

«ملكوت» مبالغه در ملك است چنان كه «جبروت» مبالغه در جبّاريّت، و «طاغوت» مبالغه در طغيان است. و ملك خدا شامل تمام چيزهاى آشكار و نهان مى‏شود نه همچون ديگر ملوك و سلطانها (شاهان و صاحبان سلطه) كه تنها بر ظاهر مردم تسلّط دارند نه بر باطن آنان.

«وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ- كيست آن كه به همه كس پناه مى‏دهد و كسى را از او پناهى نيست؟ اگر مى‏دانيد.»

خدا مى‏تواند ديگران را از (گزند زدن به) تو باز دارد، پس او تو را پناه مى‏دهد، ولى هيچ كس نمى‏تواند تو را از عذاب خدا و انتقامگيرى او از تو، در صورتى كه اراده عذاب و انتقام كند، مانع شود. در اين خصوص انديشه‏اى از افلاطون (حكيم الهى) نقل كرده‏اند كه چنين است: اگر آسمان كمانى باشد، و بلا تيرى، و تيرانداز خدا، ديگر گريزگاه كجاست؟ اين انديشه را از پيامبر