تفسیر هدایت جلد 8

مى‏كنند، به منزله عوضى از گواهان وضع و تشريع مى‏كند. لعان آن است كه از يك طرف شوهر چهار بار بر زنا كارى همسر خود گواهى مى‏دهد، و هر بار گواهى او به منزله يك شاهد محسوب مى‏شود، آن گاه در مرتبه پنجم مى‏گويد در صورتى كه خود دروغ گفته باشد لعنت خدا نصيبش باد، و از طرف ديگر، زن چهار بار گواهى بر مبرّا بودن خود از آن تهمت مى‏دهد، و در مرتبه پنجم مى‏گويد كه اگر شوهرش در اتّهام زنايى كه بدو زده راست گفته باشد خشم و غضب خدا بر آن زن باد.

چرا ايراد تهمت زنا به زن خود با ايراد همان تهمت به زنى ديگر تفاوت دارد؟ اين تفاوت به سبب وجود رابطه مخصوص ميان شوهر با زن خويش است.

شوهر چيزى درباره زن خود كشف مى‏كند كه كشف آن به وسيله ديگران ممكن نيست، و اگر اسلام قانونى خاص براى اين رابطه وضع نكرده بود، بيگمان خانواده‏ها به سبب فقدان چيزى كه رابطه شوهر را با زنش در حالت تهمت زنا و قذف تنظيم كند، از بين مى‏رفتند و نابود مى‏شدند.

از اين رو پس روند قرآنى متوجّه قضيّه مهمّى مى‏شود كه همان مسئله «افك» است كه مورد نزول آن در اين مقطع قرآنى اختصاص به تهمت زنايى دارد كه بعضى افراد به همسر پيامبر (ص) (ماريه قبطى) بنا بر يكى از اقوال، وارد ساختند. روند آيات بر ضرورت متوقّف ساختن امثال چنين تهمتى كه در جامعه شيوع يافته و رويارويى در برابر كسى كه آن را مى‏آفريند يا رواجش مى‏دهند، تأكيد مى‏كند. اين آيات حقايق زيرين را به ذهن وحى و القاء مى‏كنند:

اوّلا: ايراد تهمتها، عادة از جانب افرادى صورت مى‏گيرد كه گردهم جمع مى‏شوند و قرآن آنها را «دار و دسته» مى‏نامد.

متشكّل شدن اين دارو دسته تجمّعى است طاغوتى، كه در روابط خود بر ارزشهاى اسلامى تكيه نمى‏كنند، زيرا آنها تهمتهايى باطل و بى‏اساس را مى‏آفرينند و اخبارى دروغين را به هم مى‏بافند و افترا مى‏زنند، و مانند افعى كه زهر خود را به درون بدن قربانى خود مى‏دمد، آن اكاذيب را در جامعه پخش و منتشر مى‏كنند.

ثانيا: اين كه جامعه صالح آن اجتماعى است كه بر ضدّ اين تهمتها مصون