تفسیر هدایت جلد 8

هرگز ... بلكه به اراده‏اى است كه به زمان نياز ندارد، و رنجى متحمّل نمى‏شود، و همانا فقط لحظه‏اى اراده آفريده شده و دمى رحمت بخشيده شده است.

اسلام چيزى جز حكمت استوار بر پايه اين انديشه نيست كه: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها «27»- زمين به نور پروردگارش روشن شد» و شايد ما آن را به نام بينشهاى نور بناميم، كه اينك مجال گفت و گو از ابعاد پهناور اسلامى آن نيست، و ما فقط براى آن اين مطلب را بيان و عنوان كرديم تا جنبه ديگر آن را بشناسيم، و آن اين است كه نورى كه در دل و در جامعه وجود دارد همان نورى است كه در زندگى تشريعى انسان وجود دارد، و همان است كه در زندگى تكوينى او نيز موجود است.

و اگر خداى تعالى فيض نور خود را از آسمانها و زمين باز دارد در كمتر از يك لحظه هر دو نابود مى‏شوند، همچنين اگر فيض نور رسالتش را از بشر در زندگى تشريعى و اجتماعيشان بازدارد بيگمان ظلم و تيرگى حكمفرما خواهد شد.

از اين رو نور خدا در تشريع همچون چراغى است در چراغدانى (و مشكاة- چراغدان، محفظه‏اى است كه در ديوارى تعبيه كنند و درون آن را شيشه نصب كنند تا نور چراغى را كه در آن نهاده‏اند بازتاباند و افزون كند) و وظيفه آن چراغدان بازتاباندن و متمركز ساختن نور است. بهترين روغنى كه در آن عهد براى ايجاد روشنايى به كار مى‏رفت روغن زيتون بود كه درختش را بر فراز كوه‏ها مى‏كارند و هنگام بر آمدن آفتاب تا نيمروز سمت چپ كوه سايه نمى‏گيرد و از نيمروز تا غروب نيز سمت راستش سايه گير نيست. پس درختى است نه شرقى و نه غربى، و هر چه آن روغن صافى‏تر بود نورش نيز پرفروغتر بود ... و بنگريد كه وقتى مايه روشنى چراغى روغن زيتون باشد و چراغ در چراغدانى در پشت شيشه قرار گيرد چه قدر نورش تابناك و درخشان خواهد شد؟! همچنين نور خداوند كه به صورت وحى به پايين مى‏تابد و در دل پيامبر پاك نهاد پاكيزه (ص) جاى مى‏گيرد، همچون چراغى است كه پرتو خود را از روغن‏

27- الزمر/ 69.