و كفر ورزد فاسق و نافرمان است، زيرا هيچ بهانه و توجيهى براى ناسپاسى و كفر خود ندارد.
در واقع براى تأويل و تفسير حقيقى و شامل اين آيه بايد گفت مراد هنگامى است كه وعده خدا با جاى گرفتن و استوار شدن دين برگزيده، در سراسر اقطار زمين، تحقّق يافته باشد. چنان كه در احاديث پشت در پشت از پيامبر- صلّى الله عليه وآله- آمده است كه گفت:
«زمين براى من درهم نورديده شد، و من مشرقها و مغربهاى آن را ديدم، و امّت من به تمام نقاطى كه براى من درنورديده شد خواهد رسيد».
و نيز آن حضرت- صلّى الله عليه وآله- گفت:
«در زمين خانهاى از خشت و گل يا پشم و موى «36» باقى نمىماند مگر آن كه خداى تعالى با عزّت عزيز و ذلّت ذليل كلمه اسلام را بدان وارد مىكند، آنان را كه خدا عزيز دارد از اهل آن كلمه مىسازد، و آنان را كه ذليل دارد با خوارى و سرافكندگى بدان كلمه تسليم مىشوند» «37».
امّا چه وقت اين امر تحقّق مىيابد؟ همانا هنگام قيام مهدى آل محمد (عج) چنان كه در حديثى كه مورد اتّفاق تمام مسلمانان است آمده است:
«اگر از عمر دنيا بيش از يك روز باقى نمانده باشد، خدا آن روز را طولانى مىكند تا از خاندان من مردى بيايد كه همنام من است، و زمين را همان گونه كه انباشته از ظلم و جور شده است از عدل و داد پر مىكند».
[56] «وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ- و نماز بگزاريد و زكات بدهيد و از پيامبر اطاعت كنيد، باشد كه بر شما رحمت آورند.»
بر پا داشتن نماز و پرداختن زكات از قانونگذاريهاى الهى است كه در ضمن
36- مراد خيمههاى پشمين و موئين چادر نشينان است- م.
37- نور الثقلين، ج 3، ص 621.