تفسیر هدایت جلد 8

يكى از مفسّران گفته است كه آنها بر عكس ديگران راه مى‏روند، پس سرهايشان به سمت زمين است و پاهايشان به سوى آسمان، و شايد تفسير بهتر اين آيه چنين باشد: آنها پيش روى خود را نمى‏بينند، و بر چهره‏هايشان به خاك افتاده و بدان بسيار مى‏نگرند.

«أُوْلئِكَ شَرٌّ مَكاناً- آنان به جايگاه بدترند ...»

وقتى درنگ كنند و بايستند.

«وَ أَضَلُّ سَبِيلًا- و گمراه‏ترند.»

چون به حركت درآيند و به راه بيفتند، و پيداست كه آيات بعدى شواهدى است تاريخى بر حقيقت آن گروه، و شايد اين عبارت تنها مخصوص به آخرت نباشد بلكه شامل دنيا نيز بشود، زيرا كافران به وحى دنيا و آخرتشان شرّ و تباه است.

[35- 36] سپس آيات به داستان قوم فرعون مى‏پردازد كه موسى (ع) را تكذيب كردند، و اين مطلب به عنوان مثالى است از سرانجام بد تكذيب كنندگان رسالت، و ملاحظه مى‏شود كه در اين داستان اختصارى بسيار به كار رفته و اين امر براى توجّه دادن به سرانجام و عاقبت كار است كه هدف بيان اين داستانها در اينجاست.

«وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ جَعَلْنا مَعَهُ أَخاهُ هارُونَ وَزِيراً فَقُلْنَا اذْهَبا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَدَمَّرْناهُمْ تَدْمِيراً- به موسى كتابى داديم و برادرش هارون را مدد كارش ساختيم، و گفتيم: نزد مردمى كه آيات ما را تكذيب كرده‏اند، برويد، و آن قوم را به سختى هلاك كرديم.»

اين تصوير قرآنى رسا فكرى مهمّ را مى‏رساند، و آن اين كه مقياس نزد خدا همان ايمان به آيات و نشانه‏هاى اوست، امّا سلطه و دارايى و جز اين دو هيچ يك نزد خداى تعالى ارزشى ندارد.

[37] آيات هم چنان به زدن مثالهايى از سرنوشت كسانى كه به سبب كفرشان هلاك شدند براى ما مى‏زند و مى‏گويد چگونه به سبب تكذيبشان نسبت به