تفسیر هدایت جلد 8

پس از يك سو مى‏كوشند شخصيّت فرزندان خود را مطابق مفاهيم درست بسازند، يا از طريق فرزندان خود همانند همسرانشان به نحو عمودى در طول زمان ادامه و دنباله داشته باشند، و از سودى ديگر مى‏كوشند و جديّت مى‏كنند كه پيشواى مردم پيرامون خود شوند تا به نحو افقى از طريق افراد اجتماعى كه در آن زندگى مى‏كنند و در گسترده‏ترين بخش مكانى ادامه و اطاله داشته باشند.

اينانند كه با بلند انديشيها و آرزوهاى والا و رفتار خود زندگى برتر را در دنيا بنا مى‏كنند، و در آخرت پاداشى نيكو مى‏يابند، چه خداوند به فرشتگان و طبيعت امر مى‏كند كه به آنان سلام گويند و سر بسپارند، و وقتى فرشتگان و طبيعت با هم سر سپردگان انسانى باشند، چنين كسى از هيچ چيز نمى‏هراسد زيرا احساس مى‏كند كه گويى پروردگار طبيعت و فرشتگان و آفريننده آنها از يك سو، و خود طبيعت و فرشتگان گماشته بر آن از سوى ديگر او را دوست دارند و بدو توجّه مى‏كنند.

و اين به خاطر آن است كه بندگان رحمان با يكديگر در مسالمت و سازگارى بودند، و دانسته بودند كه وظيفه و نقش آنان ساختن انسان رسالتى برتر برخاسته از خود ايشان، و امّت رسالتى برتر برخاسته از ميان خانواده آنان، و تمدن اسلامى پيشرفته برخاسته از اجتماع آنان است، و اين همه در چارچوب سنّتها و قوانين رسالتى درست صورت مى‏گيرد.

و بر عكس تمام اينها كسانى كه مرتكب جنايات مى‏شوند و به ارتكاب گناهان مبادرت مى‏ورزند خويشتن و خانواده و اجتماع خود را گمراه مى‏كنند، و به هدفهايى كه آرزو دارند نمى‏رسند، و معادله بر عكس چنين مى‏شود: انسان منحرف، امّت با اختلاف، پايان آبادى و تمدّن، چنان كه اقوام پيشين بدين نتيجه و سرانجام رسيدند. خداى تعالى گويد:

«أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ، إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ، الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ، وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ، وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ، الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ، فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ، فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ، إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ- آيا نديده‏اى كه پروردگار تو با قوم عاد چه كرد؟ با ارم كه