تفسیر هدایت جلد 8

از آنجا كه افق ديد بشر تنگ و محدود است حساب آينده خود را چنان كه بايد نمى‏كند، از اين رو مى‏بينى كه از پيامبر شتاب در عذاب را مى‏طلبد (و مى‏گويد پس آن عذابى كه مرا از آن مى‏ترساندى چه شد؟ و كجاست؟) و نمى‏داند كه صبر خدا و مهلت دادنش بسيار بزرگ و زياد است، هر يك روز در آنجا برابر هزار سال است كه بشر در اينجا مى‏شمارد، ولى تهديد خدا عقب نمى‏افتد، هم اينك قريه‏ها و آباديهايى كه خدا به مردمش مهلت داده بود و با وجود آن كه مردمش ستمگر بودند به آنان مجال بخشيده و سپس ناگهان گرفتارشان ساخته بود، در برابر ما قرار دارد.

اين رسالت خداست كه مردم را به نظير چنان عذابى بيم مى‏دهد و آن تهديدها و بيمها را به بيانى روشن و آشكار به آنان مى‏رساند.

پس مؤمنانى كه كارهاى نيك كرده‏اند پاداششان آمرزش گناهانى است كه مرتكب شده‏اند و رزقى كرامند براى انجام كارهاى شايسته‏اى كه كرده‏اند. امّا كسانى كه عاجزانه كوشيده‏اند با نشانه‏هاى خدا بستيزند، و مسير آنها را به تأخير اندازند و پنداشته‏اند كه بر پروردگار پيشى مى‏گيرند و او را عاجز مى‏سازند، اهل دوزخند، جهنّم را به دست مى‏آورند و دوزخ نيز آنها را در بر مى‏گيرد.

فرصت و مجال اين گروه را فريفته و مغرور كرده بود، امّا خدا ناگهان آنها را گرفتار ساخت، خدايى مسلّط و قدرتمند، و در پايان اين درس تأكيد است بر دو وظيفه مهمّ مژده دادن و بيم دادن در رسالتهاى الهى (امر به معروف و نهى از منكر). بيم دادن معمولا پيش از مژده دادن است زيرا هدف بيم دادن ايجاد زمينه‏اى در نفس انسان است، پس خوف انسان درباره از دست دادن چيزى كه در دست خود دارد بيش از ترس اوست نسبت به فقدان آنچه ديگرى در دست دارد. پس بيم دادن اشاره به خطرى است نزد كافران زيرا بيم زوال آنان و زوال نعمتهايشان را مى‏دهد و بنا بر اين از ترس به سوى ايمان رانده مى‏شوند و سپس مژده مى‏آيد تا اين خوف را از ميان بردارد و نويد بهشت دهد.