قيصري ميگويد «مراد محيالدين از حيرت حيرت برخاسته از علم است».درست است حيرت محيالدينيان و صدرائيان، برخاسته از درس و بحث است، همانطور كه گذشت به حيرتشان افتخار ميكنند كه محصول «اصالة الذهن» ارسطوئي و «اصالة الخيال» جوكيان هندي است، نه محصول علم.اما آيه نميگويد اينان حيران هستند، ميگويد: شبيه آن شيطانزدة حيران، هستند.زيرا اگر عين او بودند تكليف از آنها ساقط ميشد و از مجازات اخروي، معاف ميشدند.
حلّ مشكلات ديرين و بزرگ صوفيان توسط محيالدين
چرا محيالدين ميكوشد با تخليط آيات و با «تحريف تخليطي» و با «حذف» و «اضافه»، بتپرستان را به زير چتر عنوان «مخبتين» بياورد و آنان را در سطح بالائي يعني در «حيثيت بس مثبت» قرار دهد؟پاسخ:1- براي اين كه صوفيان از قديم، در پاسخ يك سوال بزرگ وامانده بودند.سوالي كه حتي گاهي مريدان نزديك و فرزندانشان نيز آن را مطرح ميكردند: اگر همه چيز و همه كس مظهر خداست؛ پس چرا خود خدا عدّهاي را اين همه در قرآن نكوهش ميكند؟ آيا خدا خودش، خودش را نكوهش ميكند!؟!
پاسخي كه ميشنيدند، هرگز قانع كننده نبود.گاهي صورت اين سوال جديتر ميشد: چرا خداوند پس از اين همه لعن و نكوهش، وعده عذاب اليم و خالد به مظاهر خودش ميدهد؟ آيا خودش خودش را عذاب ميكند؟!؟