لطفا منتظر باشید ...
امام خمينى(رض)، از ديدگاه كلام به فقه نگريست
هنگامى كه «ولايت فقيه » به عنوان يك مساله كلامى و در قلمرو علم كلام مطرح شد و روشن گرديد كه تعيين ولى و سرپرست جامعه اسلامى مربوط به فعل خداوند است، اين كلام، فقه را مشروب مى كند و بر آن سايه مى افكند و آنگاه است كه انسان، سراسر فقه را با ديدگاه كلامى مى نگرد و براى مطالب فرعى فقه، صاحب و مسؤول مى بيند و در نتيجه، مسائل فقهى، سازماندهى مى شود و از آشفتگى بيرون مى آيد. اينكه حضرت امام(قدس سره) به طور مكرر در گفتار و نوشتار خود فرموده اند اگر كسى سراسر دين را بررسى كند، خواهد ديد كه دين، سياست را به همراه دارد وسائس و مجرى را از نظر دور نداشته، سرش آن است كه ايشان از ديدگاه كلام به فقه نگريسته و از افق برترى فقه را شناخته است. «فقه شناسى » مساله اى كلامى است نه فقهى. در صدر و ساقه علم فقه، مساله اى نداريم كه بيان كند فقه براى چيست و از آن چه برمى آيد. شناخت فقه، بررسى كار خدا و شناخت قانون الهى است و اين كار، يك كار كلامى و خارج از قلمرو علم شريف فقه است.امام خمينى(رض) و فقه جواهرى
سر اينكه امام راحل(قدس سره) اصرار داشتند بر اينكه فقه با روش «جواهر» پويا شود (15) ، آن است كه مرحوم صاحب جواهر(رض) مى گويد: اگر كسى منكر ولايت فقيه باشد، گويا طعم فقه را نچشيده است:«كانه ما ذاق من طعم الفقه شيئا» (16) .
چشيدن طعم فقه، نتيجه نگاه برون فقهى و نگاه كلامى به فقه داشتن است. برهان و استدلالى كه مرحوم صاحب جواهر(رض) در كتاب شريف جواهر الكلام، درباره ولايت فقيه اقامه مى كند، صبغه كلام دارد; اگر چه آن را در فقه مطرح كرده اند. ايشان مى فرمايد چون در زندگى عصر غيبت امام زمان(عجل الله تعالى فرجه الشريف) وجود يك نظام ضرورى است و نظام نيز يك نظام الهى است، يقينا خداوند براى اداره اين نظام، كسى را پيش بينى كرده است تا او حدود الهى را بشناسد و اجرا نمايد. اين سخن، صبغه كلام دارد كه در كتاب فقه، از زبان يك فقيه بيان شده است. گاهى انسان در درون فقه حركت مى كند و از بيرون و بالا، بر كل فقه نگاه نمى كند و لذا احاطه لازم را ندارد، ولى صاحب جواهر(رض)، اين هجرت و برون نگرى را داشت و سر از كتاب فقه برداشت و از خود سؤال كرد:
آيا اين قوانين فقهى، مجرى و متولى نمى خواهد؟
آيا اين قطار فقه و اين واگن ها و ابواب به هم پيوسته اش كه در حال حركت است، اداره كننده اى نمى خواهد؟ البته فقيهان نامور اماميه(رضوان الله عليهم) عموما، و بزرگ فقيه نامدار، مرحوم صاحب جواهر(قدس سره) كه مساله ولايت فقيه را مطرح كرده و آن را به عظمت ياد كرده خصوصا، تا محدوده چشيدن طعم فقه را رفته اند; اما چشيدن طعم فقه، غير از آن است كه انسان اين شربت را از چشيدن به نوشيدن، و از ذوق به شرب و از شرب به شناگرى، و از شناگرى به غواصى برساند; غواصى در كوثر ولايت فقيه را فقط حضرت امام خمينى(رض) انجام دادند.
