هدف متوسط حكومت اسلامى
چون «اسلام » تنها دين الهى است: «ان الدين عند الله الاسلام » (68) و هيچ دينى غير از آن مرضى و مقبول خداوند نيست: «ومن يبتغ غير الاسلام دينا فلن يقبل منه وهو فى الاخرة من الخاسرين » (69) ، بنابراين، تنها ره آورد همه پيامبران الهى همانا اسلام بوده و حكومت آنان نيز اسلامى بوده و مى باشد و اهداف فراوان آن، در جاى جاى قرآن كريم آمده است. در سوره «حديد» كه هدف «نبوت عامه » را بازگو مى كند، چنين مى فرمايد:«لقد ارسلنا رسلنا بالبينات وانزلنا معهم الكتاب والميزان ليقوم الناس بالقسط وانزلنا الحديد فيه باس شديد» (70) ;
يعنى ما پيامبران را با معجزه و ادله قاطع و گويا فرستاديم و با آنان كتاب آسمانى را كه دربردارنده مجموعه عقايد، اخلاق، و قوانين عملى است، نازل نموديم تا مردم به عدل و داد قيام نموده، به جور و ستم قصور نكنند و آهن را كه در راس نيروى شديد و عامل هراس بيگانگان است، فروفرستاديم كه طاغيان و رهزنان به آن دفع شوند و از حريم قسط و عدل و قانون الهى دفاع گردد. در اين آيه، هدف عمومى همه پيام آوران و زمامداران حكومت اسلامى در طول تاريخ، همان قسط و عدل جامعه شمرده شد، ليكن همان گونه كه قبلا اشاره شد، رعايت حقوق فرد و جامعه و تامين همه مظاهر تمدن، از فروعات نورانى شدن افراد آن جامعه مى باشد; زيرا «خليفة الله » كه انسان نورانى است، به يقين حقوق ديگران را رعايت مى كند و از آنان حمايت مى نمايد. پس آنچه در اين آيه به عنوان هدف حكومت رهبران الهى ياد شده، يك «هدف متوسط » است نه هدف نهايى. «هدف نهايى » همان است كه قبلا بيان شد و آن، خليفة الله شدن انسان كامل است كه نه تنها معلم انسان ها مى باشد و آنان را از كتاب و حكمت خدا آگاه مى نمايد و نفوس آنان را تهذيب مى كند، فرشتگان را نيز از اسرار اسماء الهى آگاه كرده، حقايق آنها را به ملائكه تعليم مى دهد و لذا قلمرو خلافت او، فقط موجودهاى زمينى نيستند، بلكه موجودهاى آسمانى نيز از فيض خلافت او بهره مى برند; اگر چه جسم وى در زمين به سر مى برد.