نورانى گشتن، هدف عالى حكومت
قرآن كريم در آغاز سوره ابراهيم(عليه السلام)، هدف نزول قرآن را كه همان هدف والاى رسالت و غرض اصيل حكومت اسلامى مى باشد، چنين ترسيم مى نمايد: «الر كتاب انزلناه اليك لتخرج الناس من الظلمات الى النور باذن ربهم الى صراط العزيز الحميد» (60) ; قرآن كتابى است كه ما آن را به سوى تو فروفرستاديم تا مردم را از هر تيرگى و تاريكى برهانى و آنان را به نور برسانى; البته اين رهانيدن از ظلمت ها و رساندن به نور، به دستور و اجازه پروردگار آنان مى باشد و راه نورانى شدن مردم، همانا پيمودن راه راست خداوند عزيز و نفوذناپذير و پيروز بر هر چيز است; كه آن خداوند، عزيز حميد و شايسته هر گونه ثناست. دورى از خداوند كه «هستى محض » و «كمال صرف » است، تيرگى است و جدايى از او كه نور تام است، جز تاريكى نيست و تنها مبدئى كه توان بيرون آوردن انسان از تيرگى و رهاندن او از تاريكى را دارد، همانا «نور بالذات » و خداوندى است كه نور آسمان ها و زمين مى باشد و از اينرو، در آية االكرسى، ولايت اين امر را فقط به خود نسبت داده، چنين فرمود:«الله ولى الذين امنوا يخرجهم من الظلمات الى النور» (61)
و اگر در آيه مورد بحث، نورانى ساختن مردم را به رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم اسناد داد، براى اين است كه انسان كامل، خليفه خداست و خليفه، كار مستخلف عنه را انجام مى دهد و چون انجام اين كار توسط آن حضرت از راه خلافت و نيابت است نه اصالت، لذا در آيه مزبور اخراج از ظلمت ها به سوى نور، به اذن خدا مقيد شده است. غرض آنكه; هدف والاى رسالت و نزول وحى كه همان حكومت الهى است، نورانى نمودن جامعه انسانى است و انسان نورانى، از گزند تيرگى هوا و آسيب تاريكى هوس مصون، و از وسوسه و دسيسه و مغالطه، محفوظ خواهد بود و چنين انسانى كه از جهت انديشه، از تباهى توهم و تخيل و هر گونه مغالطه آزاد است و از جهت عمل، از آلودگى هر گونه شهوت و غضب پاك مى باشد، شايسته خلافت خداست. بنابراين، هدف مهم تاسيس نظام اسلامى مبتنى بر وحى و نبوت، همانا خليفة الله شدن انسان است و در چنين جامعه اى، خطمشى انسان نورانى بسيار روشن مى باشد و او با نور الهى كه بهره وى گشته حركت مى كند و زندگى مى نمايد; چنانكه خداوند فرمود:
«وجعلنا له نورا يمشى به فى الناس » (62) ;
«ويجعل لكم نورا تمشون به » (63) .