عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل - نسخه متنی

جعفر سبحانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

2. پرورش فضايل اخلاقي

در نهاد ما يك سلسله فضايل اخلاقي وجود دارد كه تحت شرايطي پرورش يافته و بارور مي گردند. ارشاد و راهنمايي علماي اخلاق، هر چند در پرورش فضايل اخلاقي مؤثراست، ولي راهنمايي آنان، از دايره سخن گفتن و مذاكره دوستانه، گام فراتر نمي گذارد.

ولي مذهب و اعتقاد به پاداش ها و كيفرها، فضيلت هاي اخلاقي را مانند انسان دوستى، ضعيف نوازى، مهرباني به يتيمان، دستگيري ازدرماندگان و ... در انسان زنده مي سازد و از اين جهت دانشمندان، مذهب را پشتوانه اخلاق مي دانند.

قرآن مجيد با روش خاصي به اين نكته اشاره مي كند و انكار مبدأ و معاد را مايه كشته شدن عواطف انساني مي داند تا آن جا كه دل او سخت و پرقساوت مي گردد و هيچ نوع مهرباني و ترحمي نسبت به يتيم و مستمند و بينوا ندارد، چنان كه مي فرمايد:.

اَرَاَيتَ الَّذي يُكَذّبُ بالدّين، فَذلِكَ الذي يَدُعُّ اليَتيمَ وَ لايَحُضُّ عَلي طَعامِ المِسكين؛(3).

آيا ديدي كسي را كه روزجزا را انكار مي كند، او همان كسي است كه (با كمال بي رحمى)، يتيم را طرد مي نمايد و افراد را به اطعام مستمندان دعوت و ترغيب نمي نمايد.

3. تأمين عدالت اجتماعي

تزاحم و اصطكاك در منافع، ازلوازم اجتماع انساني است كه در آن افراد نيرومند و ناتوان، مستعد و عقب مانده، زندگي مي كنند و افراد نيرومند و مستعد پيوسته مي خواهند همه چيز را به خود اختصاص دهند. براي ترميم اين قسمت چاره اي جز اين نيست كه قوانيني وضع گردد كه حافظ حقوق تمام طبقات باشد، ولي بايد توجه داشت كه اگر وضع قانون مهم است، اجراي آن ازاصل تشريع اهميت بيشتري دارد.

در جامعه هاي كنونى، قوه مقننه، قوه قضاييه و قوه مجريه، تا حدودي توانسته اند به جامعه نظم و آرامش نسبي بخشند و در مواقع فوق العاده با تأسيس حكومت هاي پليسي و نظامى، جلو بسياري ازبي نظمي ها را بگيرند.

ولي جان سخن اين جاست كه اين گونه مقررات مادي فقط مي توانند به خلاف كاري هاي آشكار، پايان بخشند،ولي از تعدي هاي پنهاني كه از ديد دستگاه قدرت هاي قضايي و انتظامي دور است نمي توانند جلوگيري كنند.

گذشته براين هرگاه خود قدرت هاي سه گانه (مقننه، مجريه و قضاييه) بخواهند از مقام و موقعيت خود سوء استفاده كنند، چه عاملي مي تواند جلو تصميمات آنان را بگيرد اين جاست كه حكومت هاي مادي در گسترش عدالت اجتماعى، كاملاً در بن بست قرار مي گيرند و جز يك موفقيت نسبي چيزي عايدشان نمي شود.

ولي در اجتماعي كه زيربناي نظام آن را، ايمان و ترس از خدا تشكيل دهداين مشكل خود به خود حل است و كيفرهاي جانكاه آن، بهترين ضامن اجراي قوانين است.

نگارنده در سفري كه به ايالات متحده داشت در مجالس دوستان، ازصنايع گسترده، تكنولوژي وسيع، دانشگاه هاي بي حد و حساب، امنيت فردي و اجتماعي آمريكا توصيف هاي زيادي مي شنيد، دوستان غالباً از ديدگاه خاصي سخن مي گفتند و هدف آنان انتقاد از شرق و شرقي بود كه فرسنگ هااز تمدن درخشان غرب عقب مانده است؛ نه تمدن دارند نه فرهنگ، نه آسايش دارند نه امنيت و ...

نگارنده در مواقع مناسب ازشيوه زندگي غربي انتقاد مي كرد و تمدن آنان را يك تمدن ماشينى، نه انساني مي خواند هرچند انتقاد او در ذايقه دوستان تلخ بود.

روزي كه ما نيويورك را به عزم قاهره ترك گفتيم، فرداي آن روز (4) حادثه اي رخ داد كه آب پاكي روي دست آن لاف زنان و گزاف گويان ريخت و آنان را كه پيوسته از امنيت، آسايش، ادب، اخلاق و رعايت حقوق ملت مغرب زمين، سخن مي گفتند،رسوا كرد.

جرايد جهان و ايران نوشتند:.

در خاموشي برق نيويورك كه بدون سابقه رخ داد، مردم عادىِ كوچه و بازاراين شهر، به مغازه ها حمله كردند و در مدت كوتاهى، سرمايه هاي مغازه داران را به غارت بردند و پليس سه هزار نفر آنان را دستگير و بازداشت كرد و موضوع تا چند روز مورد بحث محافل بود.

آيا ملتي پيشرفته تر و صنعتي تر از ملت آمريكا داريم، آيا اين مردم به ظاهرمؤدب و ثروتمند چگونه در فرصت خاصي تمام اصول انساني و اخلاقي را زير پا گذاردند و به غارتگري و تاراج اموال يك ديگر پرداختند!.

در آمريكا، صاحبان هتل ها و دوستان پيوسته به ما اخطار مي كردند كه در اتاق را از پشت ببنديم و تا افراد را نشناسيم، در را به روي آنان بازنكنيم.

آيا در مشرق زمين، كه معتقدات مذهبي تا حدي به قوت خود باقي است و مردم اين سامان، به كيفرها و جزاهاي اخروي معتقد هستند،در خاموشي برق،شهر را تاراج مي كنند.

متأسفانه هنوز رهبران جهان به ارزش مباني مذهبي و نقش آن در تأمين عدالت و گسترش امنيت اجتماعي پي نبرده اند و تأسف آور آن كه رهبران شرق با داشتن چنين سرمايه عظيمي به دنبال روش هاي غربي هستند و هر روز براي رسيدن به امنيت و عدالت اجتماعي تشكيلات پليسي خود را توسعه مي دهند، در صورتي كه هزينه هايي را كه در اين مورد مصرف مي كنند اگر در مورد تحكيم مباني ديني و گسترش فضايل اخلاقي و ريشه كن كردن برنامه هاي ضد انساني مصرف كنند به اهداف انساني خود زودتر نايل مي گردند.

آثار سازنده معاد در قرآن.

قرآن در يك آيه، نظريه دو گروه (مادى) و (الهى) را درباره معاد منعكس مي كند. شما در مفاد اين دو نظريه دقت كنيد. سپس به سؤالي كه خواهيم كرد پاسخ دهيد.

وَ قال الَذين كَفَروا لاتَأْتينَا الساعَةُ قُل بَلي وَ رَبّي لَتَأْتِيَنَّكُم عالمِ الغَيبِ لايَعزُبُ عَنهُ مِثقال ذَرَّةٍ في السَمواتِ وَ لا فِي الاَرضِ وَ لا اَصغرُ مِن ذلِكَ وَ لا اَكبَرُ اِى في كِتابٍ مُبين؛(5).

گروه كفار گفتند كه، قيامت هرگز به سراغ ما نخواهد آمد. بگو: آرى، سوگند به خدايم (رستاخيز) به سراغ شما خواهد آمد،اوست آگاه از غيب حتي اندازه سنگيني ذره اي در آسمان ها و زمين، و نه از آن كوچك تر و نه از آن بزرگ تر نزد او پنهان نيست و همگي در كتاب روشني ثبت است.

/ 161