درس 3: بحران هاي روحي و نگراني ها - عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل - نسخه متنی

جعفر سبحانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

2. پرورش فضايل اخلاقي

تمايل به فضايل اخلاقي و سجاياي انسانى، جزو سرشت ماست. به عبارت ديگر، ميل به خوبي ها و تنفر از بدي ها در ما ريشه فطري دارد و هيچ فردي امين بودن را بد، و خائن بودن را خوب نمي داند. در جهان كسي را نمي شناسيم كه وفاي به پيمان را ناپاكي و پيمان شكني را پاكي و فضيلت شمارد.

اديان و مذاهب با پاداش ها و كيفرهاي خود، در پرورش اين نوع روحيات عالي انسانى، نقش مؤثري دارند؛ زيرا دين با برنامه هاي خود، جامعه انساني را به رشد و نمو اين صفات سوق مي دهد، و نويد پاداش ها و تعيين كيفرهاي قطعى، مردم را به كارهاي نيك واداشته و از كارهاي بد برحذر مي دارد.

دانشمندان، مذهب را پشتوانه اخلاق مي دانند و اخلاق غير متكي به مذهب را غير قابل قبول تلقي مي كنند، زيرا روشن است كه مراعات اصول اخلاقي مانند عفت، امانت، راستى، درستى، فداكارى، دستگيري از بينوايان و ... در بسياري از مواقع با يك سلسله محروميت هاي مادي همراه است، و دليلي ندارد كه يك انسان، بي دليل و بدون انگيزه روحي و معنوى، آن محروميت ها را تحمل كند مگر اين كه معتقد گردد كه اين محروميت ها در سراي ديگر با پاداش هايي جبران خواهد شد و يا آلودگي به اين لذت هاي زودگذر نامشروع، كيفرهاي سختي به دنبال خواهد داشت.

3. ضمانت اجراي قوانين و عامل گسترش عدالت

حكومت هاي بشري كه بدون دين و ايمان مي خواهند حكومت كنند، تنها مي توانند از يك سلسله تعدي ها و خلاف كاري هاي آشكار جلوگيري كنند، ولي هرگز از تعدي هاي پنهاني كه از ديد دستگاه هاي انتظامي آنان به دور است نمي توانند جلوگيري نمايند. درباره اين قبيل خلاف ها و قانون شكني ها، جز ايمان و حس مسؤوليت و ترس از كيفرهاي الهي چيزي ديگر مؤثر نيست، زيرا حكومت ايمان، آن چنان نيرومند است كه نه تنها انسان را از قانون شكني هاي علني باز مي دارد، بلكه او را از گناه هاي دروني و پنهاني كه هيچ كس از آن آگاه و مطلع نيست جلوگيري مي كند از اين فراتر آن كه، او را از انديشه گناه و تصميم درباره يك عمل زشت نيز باز مي دارد.

آري دراجتماعي كه زير بناي آن را اخلاق و فضيلت مبتني بر ايمان و ترس از خدا تشكيل دهد، قانون به بهترين شكلي اجرا مي شود و چنان تحرك و نفوذ دارد كه در دل تاريكي ها، در خلوت خانه ها، در زير زمين ها و در اعماق روح ها و روان ها، خود به خود و بدون پليس و مأمور به اجرا در مي آيد.

اكنون كه عقيده به خدا و مذهب ، چنين ثمرات بزرگي دارد و در سرنوشت اجتماع مي تواند تا اين اندازه مؤثر باشد، چرا انسان درباره آن به بحث و بررسي نپردازد تا در صورت واقعيت داشتن آن، از اين همه مزايا بهره مند شود.

هيچ فردي پيش از تحقيق و بررسي نمي تواند ادعا كند كه موضوعاتي همچون خداپرستى، رستاخيز، پاداش ها و كيفرها پنداري بيش نيست و اگر اين حرف را به زبان بگويد، در دل خلاف آن را پذيرفته است. وظيفه هر عاقل دانش پژوه است كه در اين باره به مطالعه و تحقيق بپردازد تا با كاوش و بررسي به خدا ايمان بياورد و از مزاياي دنيوي و اخروي آن محروم نماند.

درس 3: بحران هاي روحي و نگراني ها

بشر در پرتو دانش بر بسياري از مشكلات زندگي پيروز شده و بر بخشي از گرفتاري ها و ناتواني هاي خود غلبه كرده است، مثلاً با شناختن دشمن نامرئي خود، ميكروب و راه مبارزه با آن، خود را از بسياري از بيماري ها به صورت قابل ملاحظه اي رها ساخته است و با استخراج منابع زيرزميني و به كار گرفتن نيروهاي مختلف طبيعت، بسياري از موانع را از پيش پاي خود برداشته و وسايل استراحت خويش را به نحو دل پذيري فراهم كرده است.

ولي آدمي در برابر اين پيروزي چشم گير علمى، به اطمينان خاطر و آرامش روان كه زير بناي يك زندگي سعادتمندانه است نه تنها دست نيافته بلكه به موازات پيشرفت هاي مادي و افزايش وسايل استراحت جسمي بر مشكلات رواني او روزبه روز افزوده شده و اين افزايش مشكلات رواني هم چنان به سير صعودي خود ادامه مي دهد. گويي نگراني هاي روحي و دلهره هاي رواني با توسعه و ترقي مادي و تمدن ماشيني توأم و همراه بوده و به موازات هم در حال پيشرفت هستند.

البته بشر در تمام قرون با نوعي اضطراب و تشويش دست به گريبان بوده است، ولي هيچ گاه بسان اين عصر، دچار ترس، غم، اضطراب، دلهره، تشويق خاطر و پريشانىِ روان نبوده است. گواه آن آمارهايي است كه مطبوعات صنعتي ترين كشورهاي جهان در اين باره منتشر ساخته اند. البته اضطراب و نگراني عللي دارد كه اكنون به برخي از آنها اشاره مي كنيم:.

/ 161