درس 70: اعجاز قرآن (6) - عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل - نسخه متنی

جعفر سبحانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

درس 70: اعجاز قرآن (6)

اعجاز قرآن از ديدگاه احكام و قوانين

آيين اسلام ازنخستين روز، از ويژگي هاي خاصي برخوردار بود كه هيچ يك از آنها در ديگر آيين هاي آسماني ديده نمي شد.

اسلام ازروز نخست به صورت يك آيين جهاني نه منطقه اي براي بشر عرضه شد و براي نفوذ خود هيچ حد و مرز جغرافيايي و نژادي نشناخت.

اسلام در ميان تمام آيين هاي آسمانى، خود را خاتم اديان و آورنده آن را خاتم پيامبران مي داند كه پس ازآن آيين و پيامبري ديگر نخواهد آمد.

اسلام، تنها آيين رازو نيازو دينِ دعا و استغاثه نيست كه مجموع رسالت آن را يك مشت اوراد خشك و بي روح تشكيل دهد، بلكه رسالت خود را در متن اجتماع قرار داده و به تمام نقاط و جوانب زندگي بشر چشم انداخته و درباره تمام شؤون زندگي او نظرداده است و هيچ موضوعي ازديد تشريع آن بيرون نرفته است.

عظمت قوانين اسلام در صورتي به خوبي جلوه مي كند كه بدانيم در روز درخشش ستاره اسلام، انحطاط فرهنگي و اخلاقى، سايه شوم خود را بر سر ملل جهان مخصوصاً ملت شبه جزيره عربستان افكنده بود و بر اين ملت، جز وحشيگري و قوانين جنگل چيز ديگري حكومت نمي كرد. قلوب و افكار آنان به جاي توجّه به كسب و كار به يغماگري متوجه بود و به بهانه اي آتش جنگ ميان آنان شعله ور مي شد و آنان از هيچ عمل زشتي روي نمي گرداندند و با كمال بي رحمي دختران خود را زنده به گور مي كردند.

قرآن در محيطي نازل گرديد كه در آن جا نه قاضي و داوري بود و نه محكمه و دادگاهي وجود داشت و گره خصومت ها تنها به وسيله زور سرنيزه گشوده مي شد. در سراسر منطقه حجاز، جز چند كاهن كه دور از اجتماع مي زيستند و گاهي نزاع را با افكار كاهنانه خود مي گشودند كس ديگري نبود و اگر ستمگر زورمندي دست رنج ناتواني را مي گرفت هيچ مرجع صلاحيت داري نبود كه حق او را باز ستاند، اينك به يك گواه روشن توجه فرماييد:.

شانزده سال پيش ازبعثت پيامبرگرامى، مردي با كالاي مختصري وارد مكه گرديد، و آن را به (عاص بن وائل) فروخت، ولي خريدار از پرداخت بهاي آن خود داري كرد. اين مرد غريب، در محيط مكه هيچ مقام صلاحيت داري را پيدا نكرد كه به اتكاي آن دادخواهي كند. چاره اي جز اين نديد كه در موقع طلوع خورشيد كه قريش دور كعبه جلسه هايي تشكيل مي دادند بالاي كوه ابوقبيس برود و از افكار عمومي به نفع خود كمك بگيرد، از اين جهت بالاي كوه رفت و با صداي بلند با انشاي سه بيت شعر استمداد طلبيد كه ترجمه آن اشعار چنين است:.

اي فرزندان (فهر)! به داد ستمديده اي برسيد كه سرمايه خود را داخل مكه دور از وطن واقوام خويش از دست داد! به داد مظلوم محرومي برسيد كه چهره او غبار آلود است و هنوز از احرام عمره بيرون نرفته است! اي مردانِ خانه اي كه در آن حجر اسماعيل و حَجَر اسود قرار دارد به فرياد برسيد! آن كس حلال و حرام مي فهمد كه داراي عزت نفس باشد و براي فاجر حليه گر، حرام مفهومي ندارد.

اشعار جان گداز اين مرد، شور و هيجاني در قلوب گروهي از جوانان مكه پديد آورد. در اين موقع گروهي در خانه (عبداذ بن جدعان) دور هم گرد آمدند و پيمان بستند كه اگر ستمديده اي را در مكه ديدند به كمك او بشتابند و حق او را از ظالم بستانند.

تاريخ مي نويسد: پيامبر عالي قدر اسلام در حالي كه آن روز 24 بهار ازعمر گرامي اش مي گذشت از افرادي بود كه در پيمان شركت كرد و پس از اسلام پيوسته نيزاز آن ياد مي كرد و مي فرمود: من در خانه عبداذ بن جدعان در پيماني شركت كردم كه هرگز حاضر به نقض آن نيستم، هر چند در برابر آن به من شتران سرخ بدهند و هم اكنون اگر براي آن خوانده شوم، براي اجابت به پا مي خيزم.

مشخصات قوانين اسلامي.

براي آگاهي از اهميت قوانين اسلام لازم است از مشخصات آن به خوبي آگاه گرديم. مشخصات قوانين اسلام را مي توان در شش جهت خلاصه كرد:.

1. قوانين اسلام با تمام چهره هاي تمدن انساني سازگار است و اين خود يكي از نقاط برجسته قوانين اسلام به شمار مي رود؛.

2. تمام دستورهاي آن متكي به مقتضيات فطرت و نهاد انساني است و قرآن در تمام قوانين خود خواسته هاي نهاد انساني را از نظر دور نداشته و كوچك ترين تضادي با سنن خلقت انسان ندارد و رمز مهم بقاي قوانين اسلام همين است؛.

3. قوانين اسلام با ژرف نگري خاصي وضع شده است و چيزي كه با سعادت انسان ناسازگار باشد تحريم شده و آن چه كه به حال او مفيد و سودمند است حلال معرفي گرديده است و هرگز در تحليل و تحريم از افكار ملت ها پيروي نكرده است، بلكه ملاك تشريع را مصالح و مفاسد واقعي امور قرار داده است؛.

4. انسان موجودي است مركب از جسم و جان، ماده و معنا، همان طور كه وي به ماده و لذايذ جسماني نياز دارد به امور روحي و معنوي نيز بسان غذا نيازمند است. از اين رو در تمام قوانين قرآن هر دو جانب رعايت شده و در پرتو رعايت قوانين آن تعادلي ميان ماده و معنا پديد آمده است و احياي ارزش هاي اخلاقي و سجاياي انساني و پاك سازي جامعه از كارهاي زشت، او را از توجه به بهزيستي جسمي و بهره گيري از لذايذ به استثناي اعمال نامشروع كه ويرانگر بنيادهاي اخلاقي و ارزش هاي معنوي و روحي است باز نداشته است؛.

5. قوانين قرآن از ضمانت اجرايي كافي برخوردار است. علاوه بر قواي انتظامي و نظامات مادى، ضمانت اجرايي خاصي از قبيل اعتقاد به كيفرها و پاداش ها دارد و يك چنين ضمانت اجرايي در ديگر قوانين جهاني به روشني به چشم نمي خورد؛.

6. قوانين اسلام از جامعيت و گسترش خاصي برخوردار است. قوانين آن، چنان كلي و وسيع است كه هيچ موضوعي در گذشته و امروز از قلمرو آن خارج نيست و از مجموع قوانين كلي آن، مي توان حكم هر موضوعي را استنباط كرد و هرگز نياز ندارد كه به سوي قوانين ديگران دست دراز كند تا آن جا كه بزرگ ترين فقيه قرن هشتم اسلامي مرحوم علامه حلي در كتاب (تحرير) 40000 حكم از مجموع آيات قرآن و احاديث پيامبر گرامي و جانشينان راستين او استخراج كرده و گرد آورده است. بحث و گفتگو در اين مشخصات به بحث هاي طولاني و گسترده اي نياز دارد و با مراجعه به كتاب هاي بزرگان اسلام واقعيت اين مشخصات روشن مي گردد و ما در درس هاي آينده به گونه اي مختصر پيرامون اين مشخصات بحث و گفتگو مي كنيم.

درس 71: اعجاز قرآن (7)

/ 161