عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

عقاید اسلامی در پرتوی قرآن حدیث و عقل - نسخه متنی

جعفر سبحانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

علي (ع)در اين باره مي فرمايد:.

كَمالُ الاخلاصِ نَفىُ الصفاتِ عَنهُ لِشَهادَةِ كُلّ صفَةٍ اَنَّها غَيرُ الموصُوف وَ شَهادَةِ كُلّ مَوصُوفٍ اَنَّهُ غَيرُ الصِفَةِ فَمَن وصَفَ اذ سبحانه فَقَد قَرَنَهُ وَ مَن قَرَنَهُ فَقَد ثَنّاهُ وَ من ثَنّاهُ فَقَد جَزَّأهُ ومن جزَّأه فَقَد جَهِله؛ (6) توحيد خالص آن است كه صفات زايد بر ذات كه در مخلوق ها هست از او سلب كنيم؛ زيرا هر صفتي گواهي مي دهد كه با موصوف خود مغايرت دارد و هر موصوفي نيز گواهي مي دهد كه وجود صفت با وجود آن مغايرت دارد. هرگاه خدا را مانند مخلوق هاي او توصيف كنيم و صفات او را زايد بر ذاتش بدانيم او را با چيز ديگري همراه ساخته و در نتيجه خدا را از يكتايي در آورده و اعتقاد به دوگانگي او پيدا كرده ايم و هر كس خدا را يكتا نداند و او را دوگانه فرض كند و بگويد: ذات او غير از صفات اوست، براي او جزء قائل شده است و او را مركب از اجزاء دانسته است و كسي كه خدا را داراي جزء بداند خدا را نشناخته است.

علي (ع) در اين بيان به عالي ترين برهان ثابت كرده است كه صفات خدا عين ذات اوست و نمي تواند زايد و عارض بر ذات او باشد، زيرا لازمه جدا بودن ذات از صفات، اين است كه خدا را مركب از اجزائي بدانيم و هر كدام از اين صفات به حكم داشتن صفت وجوب، (واجب الوجود) خواهند بود و سرانجام، اين عقيده سر از تعدد واجب الوجود در مي آورد.

تعدد صفات خدا

خداي متعال داراي همه صفات كمال و منزه از همه نقص هاست و اين كه ما در بحث هاي خود فقط قدرت، علم، حيات، سميع و بصير بودن، عدالت و حكمت را آورديم و يا در آن شعر صفت مريد، مدرك، قديم و ازلى، متكلم و صادق را اضافه كرديم معنايش اين نيست كه صفات خدا در همين چند تا منحصر است.

و همين طور در صفات سلبيه اين كه در بحث هاي ما نفي جسم بودن، تركيب، ديده شدن، نياز داشتن، شريك داشتن و مكان داشتن عنوان شد و سپس محل حوادث نبودن و زايد نبودن صفات بر ذات اضافه شد، معنايش اين نيست كه صفات سلبيه خدا منحصر در همين هاست بلكه همان طور كه در بالا گفته شد خداي متعال همه صفات كمال را داراست و از هر نقصي منزه و پاك است، اين است كه مي بينيم در بعضي از دعاها مانند دعاي جوشن كبير هزار اسم از اسامي خداي متعال كه همه آنها حاكي از صفات جمال و جلال اوست ذكر شده است.

و نيز در روايتي آمده است كه خداي متعال داراي 99 اسم است كه خواندن آنها ثواب دارد و آن اسم ها به اين قرار است:.

اذ، الاله، الاحد، الاعلى، الآخر، الأكرم، الأوّل، البارى، الباسط، الباطن، الباعث، الباقى، البديع، البر، البصير، التواب، الجبار، الجواد، الحسيب، الحفى، الحفيظ، الحق، الحكيم، الحليم، الحميد، الحى، الخالق، الخبير، خيرالناصرين، الديان، الذارى، الرائى، الرازق، الربّ، الرحمن، الرحيم، الرقيب، الرؤوف، السبوح، السلام، السميع، السيد، الشافى، الشكور، الشهيد، الصادق، الصانع، الصمد، الطاهر، الظاهر، العدل، العزيز، العظيم، العفو، العليم، العلى، الغفور، الغنى، الغياث، الفاطر، الفالق، الفتاح، الفرد، القابض، قاضي الحاجات، القاهر، القدير، القديم، القدوس، القريب، القوى، القيوم، الكاشف، الكافى، الكبير، الكريم، اللطيف، المبين، المتكبر، المجيد، المحيط، المصور، المقيت، الملك، المنان، المولى، المؤمن، المهيمن، الناصر، النور، الواحد، الوارث، الواسع، الوتر، الودود، الوفى، الوكيل، الوهاب، الهادى.

شيخ صدوق در كتاب توحيد، اين روايت را نقل كرده و سپس درباره هر يك اين اسم ها توضيح و شرح داده است. (7) .

1. اعراف (7) آيه 94.

2. همان، آيه 130.

3. مؤمنون (23) آيه 115.

4. صدوق، امالى، چاپ قديم، ص 267.

5. صدوق، توحيد،ص 169.

6. نهج البلاغه، خطبه اول.

7. ص 194- 218.

/ 161