تفكر پيرامون نعمت هاى الهى - پندهای امام صادق (علیه السلام) به ره جویان صادق نسخه متنی

تفكر پيرامون نعمت هاى الهى

انسان بيش تر اوقات به ارزش و اهميت بسيارى از فضايل اخلاقى واقف است، اما براى رسيدن به آنها انگيزه و همت لازم را ندارد. به بيان ديگر، انسان مى خواهد به مواعظ اخلاقى انبيا و اولياى الهى (عليهم السلام) عمل كند، اما چون از انگيزه و همت قوى در اين زمينه برخوردار نيست، امور مربوط به زندگى دنيا را بر آنها مقدم مى دارد. اين جا است كه اين سؤال مطرح مى شود كه چگونه مى توان به مقامات عاليه نايل شد و نسبت به اين مهم تصميمى جدّى اتخاذ نمود؟

براى پاسخ به اين سؤال ابتدا بايد بدانيم كه هر تصميمى نياز به زمينه ها و مقدماتى دارد؛ يعنى يك سلسله شناخت هايى كه انسان بايد آنها را مدنظر قرار دهد تا زمينه ساز ايجاد اراده و تصميم قوى در او باشد. يكى از مسايلى كه انسان بايد نسبت به آن شناخت داشته باشد، نعمت هاى خدا است؛ يعنى اين كه بداند خداوند چه نعمت هاى فراوانى به او عطا كرده است. اين امر منوط به اين است كه انسان درباره نعمت هايى كه خداوند به او ارزانى داشته تفكر كند و آنها را در نظر آورد.

براى نمونه، برخوردارى از ايمان و مذهب صحيح، از نعمت هاى بسيار بزرگى است كه خدا به ما ارزانى داشته است. به علاوه، نعمت هاى خداوند محدود به دوران حيات ما نيست بلكه دوران پيش از تولد ما را نيز شامل مى شود؛ مثلا، اگر زندگى پدر و مادر ما براساس مسايل معقول و مشروع نبود، قطعاً ما اين گونه نمى شديم و چه بسا از نظر عقلى و جسمى نيز در سلامت كامل نبوديم.

علاوه بر دو نوع نعمت قبل و بعد از آفرينش انسان در اين دنيا، خداوند وعده نعمت هاى ديگرى را هم داده است كه در آخرت به ما عطا خواهد فرمود. اين نعمت ها قابل وصف و احصا نيستند و ما نمى توانيم به درستى عظمت و ارزش آنها را درك كنيم. شرط رسيدن به نعمت هاى آخرت، عمل به تكاليفى است كه خداوند براى ما در دنيا مقرر فرموده است. البته خداوند انجام تكاليف سخت و طاقت فرسا را شرط رسيدن به نعمت هاى ابدى قرار نداده است: يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ؛(1) خدا براى شما آسان مى خواهد و براى شما دشوارى نمى خواهد. سهل و آسان قراردادن تكاليف نيز خود نعمتى بزرگ براى ما است؛ زيرا اگر بنا بود براى رسيدن به نعمت هاى اخروى تكاليف شاقّ و طاقت فرسايى انجام دهيم، چه بسا از عهده آنها برنمى آمديم و از آن نعمت ها محروم مى شديم. حتى در مورد انجام همين تكاليف آسان هم خداوند فرموده اگر از من كمك بخواهيد شما را يارى خواهم كرد.

(1). بقره (2)، 185.